استفاده از الگوی دو مرحله ای برای توصیف تسهیم ماده خشک بین برگ و ساقه ارقام سویا (Glycine max L.)

در گیاهان زراعی، توزیع ماده خشک بین برگ و ساقه در طول دوره رویشی از یک الگوی دو قسمتی پیروی می کند، در مقادیر کمتر ماده خشک کل، بخش عمده ای از ماده خشک تولید شده به برگ اختصاص می یابد، ولی در مقادیر بالای ماده خشک کل، بخش کمی از ماده خشک به برگ ها اختصاص می یابد. هدف از این آزمایش محاسبه ضرایب این الگوی دو قسمتی به منظور توصیف تسهیم ماده خشک بین برگ ها و ساقه سویا در شرایط آبیاری مطلوب و ارزیابی پایداری این ضرایب تحت تاثیر رقم و تراکم بوته بود. برای این منظور دو آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال های 1385 و 1391 اجرا شد. در آزمایش اول بذر رقم سحر به مدت های مختلف فرسوده شده و سپس کشت شدند. در آزمایش دوم دو رقم سویا (سحر و کتول) در چهار تراکم (15، 30، 45 و 60 بوته در مترمربع) کشت شدند. وزن خشک برگ و ساقه هر 10 روز یک بار اندازه گیری شدند. از مرحله سبز شدن تا مرحله شروع پرشدن دانه، الگوی دو قسمتی برای تسهیم ماده خشک بین برگ ها و ساقه ها مشاهده شد. در مقادیر کمتر وزن خشک کل، به ترتیب 59 و 41 درصد از ماده خشک تولید شده به برگ ها و ساقه ها اختصاص یافت، اما در مقادیر بیشتر ماده خشک، به ترتیب 48 و 52 درصد ماده خشک تولید شده به برگ ها و ساقه ها اختصاص یافت. مقدار متوسط 132 گرم در مترمربع ماده خشک در نقطه چرخش بین دو مرحله سبزشدن تا مرحله شروع پرشدن دانه تعیین گردید. در ارقام و تراکم های مختلف از نظر الگوی دو قسمتی توزیع ماده خشک اختلاف معنی داری وجود نداشت و این الگو توصیف خوبی از تغییرات را نشان داد، بنابراین، تسهیم ماده خشک بین برگ ها و ساقه تا مرحله توقف تولید برگ در ساقه اصلی از الگوی دو قسمتی پیروی می کند.