تاثیر نخبگان قاجاریه بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (قسمت اول)

ماکس وبر، جامعه شناس برجسته آلمانی در بحث سیاست و حکومت به چگونگی پیدایش حکومت ها اشاره دارد و با مطالعه ژرف کاوانه تاریخ جوامع بشری، سه سنخ حکومت که در ادوار مختلف تاریخی درگیر چالشی مداوم با یکدیگر بوده اند را مطرح می سازد: 1. حکومت عقلی که مبتنی بر خردانگاری است، 2. حکومت نقلی که مبنای سنتی دارد، 3. حکومت فره ایزدی که بر محور یک شخصیت استثنایی و تاریخ ساز استوار است. ما بر این باوریم که در تاریخ سیاسی ایران معاصر شخصیت کاریزما به مفهومی که ماکس وبر به کار می گیرد دیده نمی شود بلکه همواره این گروه های قدرتمند یا نخبگان قدرت بوده اند که به نیروی عصبیت و همبستگی های خانوادگی و قبیله ای و ارتباطات داخلی و خارجی و با استفاده از مجموعه ای از ابزارهای قانونی و غیرقانونی بر این مردم و جامعه حکومت رانده اند. هدف این نوشتار بررسی وضعیت نخبگانی است که در پویش تاریخی مدارج و مراتب عالی را احراز نموده و نقشی اساسی و تعیین کننده در جامعه سیاسی ایران معاصر بازی کرده اند.