اولویت بندی بازسازی قنات ها با استفاده از روش تحلیل شبکه ای (ANP)؛ مطالعه موردی خراسان جنوبی

سیستم استحصال از آب های زیرزمینی با استفاده از قنات ها به همان شکلی که درگذشته ابداع شده، با کمترین تغییرات به صورت سنتی طی سالیان متمادی مورد استفاده قرارگرفته است، همگام با پیشرفت تکنولوژی هیچگونه تحول اساسی در بازسازی قناتها صورت نگرفته است. از سوی دیگر هر ساله از محل اعتبارات دولتی، مبالغ قابل توجهی در جهت احیاء و مرمت قنات ها هزینه می شود ولی به علت عدم اطلاعات کافی در این خصوص، قنات هایی مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته اند که در اولویت بازسازی نبودهاند. در این پژوهش، بازسازی قنات ها از دو دیدگاه مدیریتی و فنی مورد بررسی قرار گرفت. در هر دیدگاه، 10 قنات در گروه قنات های دشتی و 10 قنات در گروه قنات های کوهستانی با استفاده از روش تحلیل شبکه ای (ANP) با استفاده از نرم افزار Super Decisions جهت بازسازی اولویت بندی شدند. شاخصهای استفاده شده برای قنات ها شامل دبی، طول، عمق، کیفیت شیمیایی، بارندگی، فاصله از مسیر آبراهه، جمعیت و سطح زیرکشت بودند. در این پژوهش، روش جدید علمی، جهت اولویت بندی بازسازی قنات ها معرفی گردید. همچنین با روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، قنات هایی در اولویت بازسازی قرار می گیرند که با هزینه تخصیص یافته میتوانند به آبدهی مطلوب برسند. در این پژوهش در روش ANP، قنات بشرویه در گروه قنات های دشتی از دو دیدگاه مدیریتی و فنی به ترتیب با وزن 159/0 و 164/0 و در گروه قنات های کوهستانی، قنات درمیان در هر دو دیدگاه مدیریتی و فنی به ترتیب با وزن 247/0 و 202/0 در اولویت بازسازی قرار گرفت.