بازیابی جایگاه تاریخی ایران در خلیج فارس در تعامل با قدرت های منطقه ای و جهانی

در این مقاله، پس از طرح مسئله و توضیح جایگاه محوری خلیج فارس در میانه هارتلند جهان، از حضور تاریخی تمدن ها و دولت های ساحلی و خارجی در این منطقه سخن خواهیم گفت. حضور و نفوذ بیگانگان در خلیج فارس طیف گسترده ای از دول استعماری بری و بحری اروپایی شامل پرتغال، هلند، انگلستان، روسیه تزاری، آلمان و عثمانی و سرانجام ایالات متحده را شامل می شود که سیر تاریخی حضور این قدرت ها در منطقه اجمالا بیان خواهد شد. در ادامه به اختلافات و تنش های مرزی و زمینه ها و پیامدهای آنها از جمله جنگ ها و منازعات گسترده در منطقه خواهیم پرداخت و به مواردی از هر یک اشاره خواهیم کرد. شکل گیری انواع اتحادیه ها و شکل بندی های منطقه ای در خلیج فارس و جایگاه کانونی این منطقه در برخی اتحادیه ها و فورماسیون های بین المللی موضوع مبحث بعدی خواهد بود. ویژگی های خاص منطقه خلیج فارس در ابعاد و وجوه گوناگون موضوع دیگری است که به آن خواهیم پرداخت. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که راهبرد مقتضی و تامین کننده منافع ملی ایران در خلیج فارس در مواجهه با قدرت ها و بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای در این گستره چه می تواند باشد. بر این اساس در این مطالعه به طرح و تبیین این فرضیه خواهیم پرداخت که بهره گیری از مزایای نسبی و توانمندی های بالقوه ایران در چارچوب رویکردی مسالمت آمیز و صلح جویانه در تعاملات منطقه ای، به بازیابی جایگاه محوری و نقش هژمونیک تاریخی ایران در خلیج فارس می انجامد. روش تحقیق در پژوهش حاضر، توصیفی – تحلیلی و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای است.