مروری بر مواد پوشش دهنده (استحکام بخش های سطحی) در حفاظت سنگ های تاریخی و فرهنگی

آثار سنگی و محوطه های سنگی با قدمت چند هزارساله از جمله میراث جهانی تخت جمشید، پاسارگاد و کنگاور همواره در معرض تخریب هستند و در صورت عدم رسیدگی علمی و سنجیده در اسرع وقت امکان از هم پاشیدگی برخی از آن ها محتمل است. یکی از شاخه های حفاظت آثار تاریخی که در راستای صیانت و حفظ آنها از طریق مداخله بسیار اهمیت دارد، استحکام بخشی است.
استحکام بخشی توسط موادی که عموما در صنعت به عنوان پوشش دهنده شناخته شده اند، سبب افزایش مقاومت های مکانیکی سطحی می شود. درمان های استحکام بخشی به دلیل عدم برگشت پذیری خود و احتمال ایجاد اثرات نا مطلوب، از مخاطره آمیزترین اقدامات حفاظتی در حوزه آثار تاریخی هستند. بدین ترتیب، شناخت و انتخاب صحیح ماده در بقای عمر اثر بسیار اهمیت دارد، زیرا در صورت عدم شناخت ماده و اثرات جانبی آن، گاه ممکن است اثرات سوء آن بیش از مزایایش باشد. از این رو، با توجه به نقصان وجود اطلاعات کافی به زبان فارسی در زمینه انواع مواد مورد استفاده ی حوزه حفاظت سنگ برای مرمت کنندگان آثار تاریخی و همچنین عدم دانش کافی در مورد سازوکار عمل استحکام بخش ها و مزایا و معایب آن ها، ضروری است تا موادی که در حال حاضر در زمینه استحکام بخشی سنگ های تاریخی مورد استفاده و مقبول هستند را از طرق مطالعات مروری، معرفی کرده و عملکرد و خصوصیات آنها شرح داده شوند تا بدین ترتیب این پژوهش در راهبرد اهداف حفاظتی در حوزه آثار تاریخی کمک رسان باشد. استحکام بخش ها از لحاظ ماهیت شیمیایی به سه دسته آلی، معدنی و آلی- معدنی تقسیم بندی می شوند. استحکام بخش های آلی عموما برای تمامی سنگ ها با جنسیت های مختلف کاربرد دارند اما استحکام بخش های معدنی برای سنگ ها با خصوصیات مشخصی تجویز شده اند.