آشکارسازی تغییر اقلیم با استفاده از شاخص های حدی بارش در خراسان بزرگ

تغییرات آب و هوایی با تغییر الگوهای اقلیمی و به هم ریختن نظم اکوسیستم ها، عواقب جدی بر محیط زیست وارد می کند. تغییر در الگوهای آب و هوایی می تواند به وقوع سیل های شدید، گرما و سرماهای شدید، تکرار بیشتر خشکسالی ها، بالا آمدن سطح آب دریا، گرم شدن جهانی هوا و ذوب شدن یخ های دائمی منجر شود. در این پژوهش جهت آشکارسازی تغییر اقلیم در خراسان بزرگ از 25 سال آمار هواشناسی روزانه ایستگاه های سینوپتیک (14 ایستگاه) از سال 1/1/1987 تا 31/12/2011 استفاده گردید. نتایج بیانگر آن است که ایستگاه های محدودی از جمله قوچان (10 شاخص) ، بجنورد (7شاخص) ، گلمکان (5 شاخص) ، سبزوار (3شاخص) در تعدادی از نمایه های حدی بارش روند افزایشی را نشان می دهند. ایستگاه های فردوس، تربت حیدریه، قائن و نهبندان 100 درصد و ایستگاه های بیرجند، طبس، گناباد، مشهد و کاشمر بیش از 90 درصد درچار تغییرات بارشی شده اند. در بین شاخص ها، شاخص روزهای مرطوب متوالی با 9/92درصد، شاخص مجموع سالانه بارش روزهای مرطوب با 7/85 درصد، بیشترین درصد کاهشی را نشان می دهند. لذا در شمال شرق و شرق کشور به غیر از منطقه قوچان و تا حدی بجنورد، دیگر مناطق تغییرات شدید بارشی را در طی 25 سال اخیر تجربه کرده اند. بنابراین با توجه به روندهای کاهشی و افزایشی شاخص ها و ویژگی های ایستگاه ها (توپوگرافی، ارتفاع، فاصله از منابع رطوبتی و…) می توان اینگونه نتیجه گرفت که عامل عرض جغرافیایی نسبت به عامل ارتفاع در تغییر اقلیم منطقه بارزتر می باشد. چرا که ایستگاه های که در عرض های جغرافیائی بالاتر واقع شده اند (بجنورد، قوچان، گلمکان) در تعدادی از نمایه های حدی بارش روند افزایشی را از خود نشان می دهند. این در حالیست که ارتفاع زیاد ایستگاه های که در عرض های جغرافیایی پایین تر نسبت به ایستگاه های که در عرض های بالاتر گسترش یافته اند. (فردوس، قائن، تربت حیدریه، بیرجند، کاشمر، گناباد) نتوانسته است روندهای افزایشی، در میان شاخص های حدی بارش را به نمایش بگذارد.