معماری کربلا در گذر تاریخ

میان شهر مقدس کربلا و فرهنگ اسلامی، رابطه ای دوسویه وجود دارد و هر یک بر دیگری تاثیر گذاشته است. این شهر از گونه ای معماری اسلامی برخوردار است که در آن، ابتدا امام در این سرزمین به خاک سپرده شده و سپس دوستداران ایشان در اطراف مرقد ساکن شده اند و به تدریج بر جمعیتشان افزوده شده و بافت شهر شکل گرفته است. در این شهر، هم ویژگی های معماری عراقی و هم ویژگی های معماری اسلامی مشهود است و در ساخت بناهای آن از مصالح بومی و برخی مصالح وارداتی بهر گیری شده است.
نخستین بنای شهر کربلا در دوازدهم محرم سال 61 هجری، دو روز پس از واقعه عاشورا نهاده شد و ازآن پس در دوره های گوناگون به ویژه دوران جلایری، صفوی و دوران معاصر، سبک های متفاوتی از معماری در این شهر رایج شد.
مهم ترین بناهای کربلا به دو دسته «بناهای مذهبی و فرهنگی» شامل دو حرم مطهر، آرامگاه ها، مقامات، مساجد، حسینیه ها، مدارس و نیز «بناهای تاریخی و باستانی» ازجمله بازارها و بازارچه ها، کاروانسراها، حمام های عمومی، خانه های قدیمی و قلعه ها تقسیم می شوند.
این نوشتار پس از بیان ویژگی های معماری کربلا و معرفی برخی از مهم ترین بناهای این شهر، سخنان برخی جهانگردان دراین باره را نقل کرده است.