توسعه یافتگی و مشارکت سیاسی در ایران: بررسی تطبیقی درون کشوری

نظریه پردازان اصلی نوسازی (مدرنیزاسیون)، پیوندی وثیق میان توسعه اجتماعی اقتصادی و میزان مشارکت شهروندان در تعیین سرنوشت سیاسی خویش می بینند. مدعای متاخرتر در نظریه نوسازی آن است که مولفه های توسعه یافتگی یک جامعه، به ویژه برحسب میزان صنعتی شدن، شهری شدن و باسوادی، علاوه بر آن که فی نفسه تقویت کننده مشارکت سیاسی اند، به نحو غیرمستقیم از طریق برخی هم افزایی ها، و نیز به واسطه تغییر ترکیب طبقاتی جامعه به نفع طبقات متوسط، موجب تقویت مشارکت انتخاباتی می شوند. ما در این پژوهش، ادعاهای مذکور را در یک بررسی تطبیقی درون کشوری با واحد تحلیل «شهرستان» و در کشور درحال توسعه ای مانند ایران، به محک تجربه زده ایم. متغیر وابسته تحقیق، نرخ رای دهی در انتخابات ریاست جمهوری؛ مقطع زمانی مورد مطالعه شامل یک دوره زمانی شانزده ساله (1384-1368)؛ جامعه آماری تحقیق شامل کلیه شهرستان های کشور بوده است. در مجموع، سه فرضیه از ده فرضیه مستخرج از نظریه نوسازی، تایید شدند و توان تبیینی این الگوی تحلیلی نزدیک به یک چهارم کل واریانس محاسبه گردید.