هوش اخلاقی و جایگاه این مفهوم در حرفه پرستاری: بررسی موردی

هوش اخلاقی یکی از ابعاد هوش است که می تواند چهارچوبی را برای عملکرد صحیح انسان ها فراهم آورد و به عنوان یک عامل پیش بینی کننده رفتار محسوب می شود. هوش اخلاقی «هوش حیاتی» برای همه انسان هاست. به دلیل آن که هوش اخلاقی، اشکال دیگر هوش را به انجام کارهای ارزشمند هدایت می کند. این هوش شامل ترکیبی از دانش، تمایل و اراده است و همچنین شامل روشی است که ما فکر می کنیم، احساس می کنیم و عمل می کنیم. نقش هوش اخلاقی و اهمیت آن در تلطیف و بهسازی روابط بین فردی و مناسبات اجتماعی به ویژه در مشاغل مرتبط با حوزه پزشکی و پرستاری که مستقیما با مردم و زندگی آن ها سر و کار دارند، از نمود و برجستگی بالایی برخوردار هست. هدف این مطالعه، تبیین و شناسایی هر چه بیشتر مفهوم هوش اخلاقی و جایگاه آن در علوم پزشکی و به طور خاص پرستاری می باشد.
این پژوهش یک مقاله مروری است که نتایج مطالعات محققین دیگر را بررسی و تحت تحلیل محتوا قرار داده است. در این مطالعه، از پنج کلیدواژه اصلی هوش، اخلاق، هوش اخلاقی، مفهوم هوش اخلاقی در پرستاری و جایگاه هوش اخلاقی در پرستاری، در حوزه ی پرستاری در بانک های اطلاعاتی science،CINAHL،pubmed،cvid،SID، Magiran Direct،Googlr Scholar،scopus جهت جست و جو استفاده شد. بدین منظور، 80 مقاله چاپ شده در محدوه زمانی سال 2000 تا کنون یافت شد که در بررسی با توجه به این معیارها و حذف مقالاتی که به صورت چکیده یا برداشت سردبیر بودند، تنها 48 مقاله که دارای متن کامل بودند انتخاب شد. در همه این مقالات، تعاریفی از هوش اخلاقی و کاربرد آن در پرستاری ارائه شده بود که مورد بررسی و سازمان دهی قرار گرفت.
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد شناسایی هوش اخلاقی یک تحول و نیاز اساسی در پرستاری محسوب می شود. زیرا تبدیل به یک پرستار خوب شدن تنها وابسته به دانش نظری و مهارت های بالینی نیست بلکه رشد تجارب اخلاقی در به کارگیری این دانش و مسئولیت پذیری اخلاقی لازم و ضروری است. رعایت معیار اخلاقی در عملکرد پرستاران از سایر موارد مراقبت حساس تر و مهم تر است. زیرا می توان رفتار اخلاقی توام با مسئولیت پرستاران را عامل موثری در بهبود و بازگشت سلامت مددجویان و بیماران دانست.
شناسایی و به دست آوردن مهارت های هوش اخلاقی با تغییرات اساسی که در دیدگاه و نگرش پرستاران نسبت به بیماران، خود و شغلشان ایجاد می کند، می تواند موجب ارتقای این حرفه گردد.