کمیت و کیفیت بازخورد در محیط بالینی از نظر دانشجویان مامایی

اگرچه بازخورد به عنوان بخش جدایی ناپذیر از فرآیند آموزشی به رسمیت شناخته شده اما پیچیدگی شبکه آموزشی از یک جامعه آموزشی به جامعه دیگر، دادن، گرفت و تطبیق با بازخورد را برای مدرسین و فراگیران چالش برانگیز کرده است. ارائه برنامه آموزشی جهت توانمند کردن مدرسین و فراگیران در این زمینه، نیاز به تعیین خلاء های آموزشی در ارائه موثر بازخورد دارد. بر این اساس، این پژوهش جهت بررسی وضعیت کمی و کیفی ارائه بازخورد در آموزش بالینی دانشجویان مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون طراحی و اجرا شده است.
این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است که جمعیت و نمونه آن را تمام دانشجویان مامایی با حداقل تجربه یک دوره کارآموزی زایمان (130 نفر)، تشکیل دادند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه چهار بخشی شامل: 1- اطلاعات دموگرافیک، 2- سوالات بسته ای در رابطه با زمان، روش، شرایط و ساختار بازخورد دریافتی، 3- 16 جمله در مقیاس چهار رتبه ای لیکرت در بررسی کیفی بازخود دریافتی از سه جنبه شیوه ارائه (5 جمله)، انطباق با اهداف آموزشی (5 جمله) و مفید و سازنده بودن بازخورد (6 جمله) و 4- یک سوال باز «چه عواملی مانع استفاده از بازخورد می شود یا بازخوردهای محیط بالینی را در یادگیری شما بی اثر می کند » – جمع آوری شد. 130 پرسشنامه در اختیار دانشجویان قرار گرفت و 120 پرسشنامه کامل جمع آوری شد. اطلاعات با استفاده از نرم افزار SPSS 19 مورد تحلیل قرار گرفت. از تحلیل توصیفی و مقایسه میانگین ها برای توصیف داده ها استفاده شد.
از نظر کمی، یافته ها نشان داد که 5/72% دانشجویان به طور مرتب بازخورد دریافت کردند و بازخوردهای دریافتی آن ها در اکثریت موارد حین انجام پروسیجر (83/75%)، به صورت فردی (60%)، شفاهی (66/81%) و با توضیح جزئیات (7/61%) بود. از نظر کیفی، میانگین نمره ای که دانشجویان به شیوه ارائه بازخوردهای دریافتی خود و مفید و موثر بودن آن ها دادند به ترتیب 5/0±6/2 و 75/0±7/2 در مقیاس چهار رتبه ای لیکرت بود. به استثنای 6 گویه، اکثر دانشجویان گزینه گاهی اوقات را برای پاسخ به گویه ها کیفی انتخاب کردند. در هر سه حیطه مورد بررسی، دانشجویان سال سوم نسبت به دانشجویان سال چهارم ارزیابی بهتری از بازخورد دریافتی خود داشتند.
بازخورد در روند آموزش مامایی فاکتور فراموش شده ای نیست و حتی از نظر کمی در سطح مطلوب است اما از نظر کیفی به خصوص از نظر دانشجویان سنوات بالاتر در حد بهینه ارائه نمی گردد. گرچه توانمندسازی مربی می تواند در تغییر نظر دانشجویان نسبت به کفایت بازخورد موثر باشد اما کافی نیست. چرا که حتی اگر ما مربیان توانمند در ارائه بازخورد باشیم تا زمانی که فراگیران در دریافت و استفاده از بازخورد توانا نباشد و نسبت به آن تمایل نداشته باشند؛ تلاش مربیان بی ثمر خواهد بود. برای رسیدن به بازخورد موثر در حرفه بهداشتی پرورش گیرنده بازخورد ضروری است.