طراحی پرسشنامه خود اظهاری خستگی رانندگان اتوبوس بین شهری

سیستم اتوبوس رانی بین شهری یکی از گسترده ترین شبکه های جابه جایی مسافران است. رانندگان این سیستم در معرض خستگی های ذهنی و جسمی قرار دارند که عامل بسیاری از حوادث رانندگی است. در میان ابزار های سنجش خستگی، پرسشنامه به دلیل مشارکت مستقیم راننده و راحتی تحلیل یافته ها از اهمیتی ویژه برخوردار است. هدف مطالعه حاضر طراحی پرسشنامه خود اظهاری خستگی رانندگان اتوبوس بین شهری است.
مطالعه از نوع طراحی و روان سنجی پرسشنامه بود که نخست با 30 راننده اتوبوس بین شهری مصاحبه شد. مصاحبه ها تا زمان اشباع داده ها ادامه یافت. با توجه به آنالیز مصاحبه ها، گویه های اولیه استخراج شدند. پس از تایید روایی صوری گویه ها، برای بررسی روایی محتوا از مدل لوشی استفاده شد. پذیرش گویه ها بر مبنای کسب نمره دست کم 0/99 برای نسبت روایی محتوا و 0/75 برای شاخص روایی محتوایی صورت گرفت. پایایی گویه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و معیار پذیرش 0/75 بررسی شد. کلیه تجزیه وتحلیل ها در نرم افزار SPSS نسخه 16 انجام شد.
مصاحبه با رانندگان، فهرستی دربردارنده 28 گویه پدید آورد. نتایج نشان داد همه گویه ها از روایی صوری برخوردار بوده، ولی ضرورت استفاده از هفت گویه کمتر از 0/99بود که موجب حذف آن ها شد و پرسشنامه دارای 21 گویه شد. کلیه 21 گویه باقی مانده از سادگی، روشنی و ارتباط کافی (0/75=CVI و 0/99 = CVR) برخوردار بودند. پایایی پرسشنامه نهایی نیز تایید شد (0/93=α).
پرسشنامه طراحی شده می تواند به عنوان یک ابزار مفید در بررسی خستگی در رانندگان اتوبوس های بین شهری مورداستفاده قرار گیرد.