بررسی عوامل موثر بر توزیع و تحرک جیوه در منابع آبی و رسوبات رودخانه سفیدرود

به منظور بررسی آلایندگی جیوه و عوامل کنترل کننده توزیع آن در حوضه رودخانه سفیدرود، تعداد 344نمونه از آبهای سطحی، زیرزمینی و رسوبات رودخانه ای برداشت شد. نمونه های آب جهت تعیین غلظت جیوه و متغیرهای فیزیکوشیمیایی آب (مانند pH ، TDS ، دما، DO، BOD، COD) آنالیز شدند. نمونه های رسوب نیز برای تعیین مقادیر جیوه و عناصر آلومینیوم، آهن و منگنز مورد آنالیز قرار گرفتند. ضرایب همبستگی محاسبه شده نشان داد که متغیرهای TDS ، pH ، DO و میزان بارندگی بیشترین همبستگی را با تغییرات غلظت جیوه موجود در آبهای سطحی (رودخانه) داشته اند ولی در آب های زیرزمینی (چاه ها)، میزان بارندگی، TDS و دما همبسته ترین پارامترها با غلظت جیوه بودند. با تهیه نقشه پراکندگی جیوه در آب های سطحی و رسوبات حوضه سفیدرود مشخص گردید، روند تغییرات غلظت جیوه در آب های سطحی عکس روند آن در رسوبات است (به غیر از ایستگاه کیاشهر). عناصر Al ، Fe و Mn موجود در رسوبات منطقه نقش بارزی در کاهش غلظت جیوه آب در برخی نقاط حوضه داشته اند، اما رفتار رسوبات برای جذب جیوه به شدت به خواص فیزیکوشیمیایی آب بستگی دارد. بنابراین، توزیع جیوه در حوضه سفیدرود عمدتا تحت تاثیر متغیرهایی مانند میزان بارندگی، ترکیب رسوبات بستر رودخانه، خواص فیزیکوشیمیایی آب (به خصوص TDS ، pH و DO )قرار دارد