آینده پژوهی بحران آب در ایران به روش سناریوپردازی

پژوهش های صورت گرفته در جهان نشان می دهد که تا سال 2050 بیش از 15 درصد مردم جهان، که اغلبشان در خاورمیانه و آفریقا هستند، بحران و کمبود شدید آب را تجربه خواهند کرد. بحران آبی آینده یکی از پتانسیل های مهم بالقوه برای نزاع و چالش های امنیتی بین المللی است که قابلیت تبدیل شدن به بحران بزرگ بین المللی را دارد. ایران به عنوان کشوری با تنش های آبی فراوان و واقع شده در منطقه بحرانی خاورمیانه، با دورنمایی نگران کننده روبه رو ست که در صورت نبود مدیریت صحیح و تنظیم سیاست های داخلی و بین المللی مطلوب برای آینده، با بحران های زیست محیطی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی نظامی امنیتی در داخل و خارج از مرزهای سیاسی مواجه خواهد شد. ابعاد و پیامدهای این بحران می تواند استقلال و تمامیت ارضی کشور را به چالش بکشاند. از این رو، شناخت این پیامدها و چگونگی مدیریت آنها امری ضروری است. دقیق ترین و بهترین راه شناخت رخدادهای آینده، سناریونویسی است که در این پژوهش با تکیه بر پیش ران های اصلی مسئله آب در ایران یعنی: 1. افزایش جمعیت؛ 2. تقاضای روز افزون برای مصرف؛ و 3. تغییرات آب و هوایی که این پیش ران ها با تکیه بر روش دلفی و پنل خبرگان استخراج شده است می توان از چهار سناریوی محتمل سخن به میان آورد. این چهار سناریو عبارت اند از: الف) ایران ناامن می شود، تشدید بحران؛ ب) رفع بحران؛ ج) به تعویق افتادن بحران در کوتاه مدت؛ د) به تعویق افتادن بحران در بلندمدت. با فرض گرفتن هر یک از این سناریوها می توان یک نقشه راه دقیق و راهبردی برای مدیریت صحیح و مواجهه منطقی با بحران آب برای سال های آتی تهیه کرد و در دستور کار سازمان ها و نهادهای متولی قرار داد.