ارزیابی روش های تبخیر و تعرق پتانسیل و تشت تبخیر با مقادیر لایسی متر در یک اقلیم نیمه خشک (مطالعه موردی: دشت قزوین)

سرزمین ایران در کمربند خشک و بیابانی جهان قرار دارد. چنین موقعیتی در بسیاری از مناطق کشور از جمله دشت قزوین محدودیت هایی را از نظر اقلیم و آب و هوای مناسب و مساعد کشاورزی به وجود آورده است. در بیان پتانسیل توسعه کشاورزی و منابع آب و خاک واژه تبخیر و تعرق اهمیت شایان توجهی دارد. روش های مختلفی برای تخمین تبخیر و تعرق وجود دارد؛ اما عملکرد این معادلات در شرایط اقلیمی گوناگون متفاوت است. بر این اساس هدف از پژوهش حاضر بررسی روش های مختلف تجربی و ترکیبی تخمین تبخیر و تعرق پتانسیل در دشت قزوین است. در این راستا با توجه به داده های ایستگاه هواشناسی از 28 روش تجربی و ترکیبی در بازه زمانی یک ساله به صورت روزانه استفاده شد. با مرجع قرار دادن داده های لایسی متری و تشت تبخیر، معادله های مختلف ارزیابی شدند. نتایج ارزیابی های آماری نشان داد روش تجربی هارگریوز سامانی از گروه دمایی با 87/0 r = و 34/0 RMSE= و 71/0- MBE = میلی متر در روز بهترین روش برای برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل در دشت قزوین است. همچنین در میان روش های بررسی شده ضریب تشت، روش اورنگ در مقیاس زمانی روزانه برآورد مناسبی از داده های لایسی متر داشت. از میان روش های مختلف برآورد تبخیر از سطح آزاد آب با نتایج محاسبه شده تشت تبخیر به روش ضریب تشت اورنگ، روش پنمن 1948 دارای بیشترین ضریب همبستگی 70/0 و کمترین خطای استاندارد و کمترین میانگین خطای مطلق به ترتیب به مقدار 65/1 و 6-10×63/8 میلی متر در روز و با میانگین تبخیر 18/10 میلی متر در روز به منزله روشی مناسب برای محاسبه تبخیر از سطح آزاد آب توصیه می شود.