شرط انحصار متن کتبی قرارداد در حقوق انگلیس، ایران، اصول قراردادهای اروپا و اصول قراردادهای بازرگانی بین المللی

به موجب شرط انحصار یا تمامیت متن کتبی قرارداد که به ویژه در قراردادهای تجاری، جزء مواد ثابت و شروط استاندارد شده است، حقوق و تعهدات طرف ها به متن کتبی قرارداد منحصر و محدود بوده، زیرا قرارداد، مستقل از مذاکرات پیشین و روابط قبلی است وهرچه مورد گفتگو ومذاکره طرف ها قرار گیرد، اما در متن کتبی قرارداد وارد نشود، از آن خارج است. به این ترتیب، مذاکرات، روابط و توافق های پیش از قرارداد که در متن کتبی وارد نشده اند، بخشی از مفاد قرارداد تلقی نمی شوند. قلمرو و اثر شرط انحصار متن کتبی قرارداد، به ویژه در صورت ابهام یا نقص و خلا قرارداد، موضوعات مورد توجه این پژوهش است. با این فرضیات که تفسیر اراده طرف های قرارداد را نمی توان در خلا و بدون عرف و عادت و شروط ضمنی و بنایی به انجام رساند و بر مبنای اصل حاکمیت اراده، این نتیجه حاصل می شود که وجود شرط انحصار مانع تفسیر یا کشف اراده طرف های قرارداد از طریق سایر منابع قراردادی و وسایل غیرمکتوب از قبیل عرف وعادت نیست. در تعیین حقوق و تعهدات قراردادی، ارزش این شرط تنها ایجاد اماره و فرض بر شامل نشدن حقوق و تعهدات مطرح شده در روابط و مذاکرات پیش از قرارداد در قرارداد مکتوب فعلی است و البته خلاف آن با اصول حاکمیت اراده و منع رفتار معارض قابل اثبات است. اراده طرف های قرارداد، با هر وسیله ای که احراز شود، و سایر منابع قراردادی، به ویژه عرف، بر قرارداد حاکم اند و حقوق و تعهدات قراردادی را تعیین می نمایند.