بررسی روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد دانه در جمعیت های نیمه خواهری علف باغ (Dactylis glomerata) تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی

این پژوهش با هدف بررسی روابط بین صفات عملکرد و اجزای عملکرد دانه در گونه علف باغ (Dactylis glomerata) انجام شد. بدین منظور تعداد 25 فامیل نیمه خواهری حاصل از پلی کراس 25 ژنوتیپ والدی در دو محیط رطوبتی (شاهد و تنش خشکی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه هم بستگی صفات نشان داد که عملکرد دانه در هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی با بیشتر صفات هم بستگی مثبت و معنی داری داشت، به طوری که بیشترین هم بستگی را در شرایط بدون تنش با وزن دانه در خوشه (**96/0) و در شرایط تنش خشکی با تعداد دانه در بوته (**89/0) نشان داد. همچنین طول و عرض برگ پرچم به ترتیب هم بستگی مثبت و معنی دار *41/0 و *39/0 در شرایط بدون تنش و هم بستگی مثبت و معنی دار *46/0 و *44/0 در شرایط تنش خشکی را با عملکرد دانه نشان دادند. نتایج تجزیه به عامل ها بیان گر آن بود که برای اصلاح عملکرد دانه علاوه بر عوامل اندازه سیستم تولید مثلی و صفات فنولوژی، عامل ویژگی برگ پرچم باید در نظر گرفته شود. با انجام تجزیه رگرسیون در شرایط بدون تنش و تنش خشکی صفات وزن دانه در خوشه، تعداد دانه در خوشه و تعداد دانه در بوته وارد مدل شدند که در مجموع به ترتیب 98 و 96 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. تجزیه ضرایب مسیر برای عملکرد دانه نشان داد که در شرایط بدون تنش خشکی صفات وزن دانه در خوشه و تعداد دانه در بوته و در شرایط تنش خشکی صفات تعداد دانه در بوته و وزن هزار دانه بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشتند. به طور کلی از نتایج این پژوهش برای شناسایی ارتباطات ژنتیکی بین اجزاء عملکرد دانه و افزایش کارایی گزینش در روش های مبتنی بر انتخاب غیر مستقیم می توان سود جست.