بررسی تطبیقی تشابهات و تمایزات خانه های مسلمانان و زرتشتیان در یزد

خانه های سنتی یزد همواره در برنامه ریزی و طراحی شهری مورد توجه بوده و این خانه ها از دو جنبه در خور توجه هستند؛ بعد معماری و بعد فرهنگی هویتی. آنچه مورد توجه است این است که ارزش ها و باورهای دینی همواره تاثیر مستقیمی بر هویت فرهنگی جامعه دارند. این مقاله بر آن است که نقش ارزشها و باورهای دینی را در چگونگی شکل گیری محیط مسکونی یزد مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد. در این مقاله ارزشها و باورهای دینی ساکنان خانه به مثابه متغیر مستقلی است که بر ساختار کالبدی خانه به عنوان متغیری وابسته موثر واقع میشود. به صورتی که پس از مطالعه دقیق ارزشها و باورهای دینی مسلمانان و زرتشتیان در منابع دست اول هر دو، چگونگی تاثیر این عوامل و تجلی آن در نمونه های موردی، در قالب سه حوزه کالبدی، ساختاری و الگوهای مفهومی مورد بررسی دقیق قرار گرفته اند. بنابر این برای پی بردن به رابطه میان این دو متغیر روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی انتخاب شده است. نتایج پژوهش نشان میدهدکه علاوه بر فرهنگ دینی به عنوان مهمترین عامل، اقلیم و جغرافیا، اقتصاد، مسائل سیاسی و امنیتی نیز در شکل گیری ساختار کالبدی خانه های سنتی یزد تاثیرگذار بودهاند و این عوامل باعث ایجاد الگوهایی خاصی در مسکن سنتی در این شهر شده اند. علاوه بر این که معماری خانه های مسلمانان و زرتشتیان در این شهر به گونه ای شکل گرفتهاند که مولفه های هویت دینی در آنها قابل مشاهده است. بنابراین هر چند در برخی بخشهای این خانه ها تشابه هایی دیده میشود، ولی تمایزهایی در خانه های پیروان این دو دین به چشم میخورد، که نشانگر تاثیر عمیق اعتقادها، ارزشها و باورهای زرتشتیان و مسلمانان یزد در کالبد خانه هایشان است.