بررسی کالوس زایی و توان آنتی اکسیدانی عصاره متانولی حاصل از ریزنمونه های مختلف گیاه Teucrium polium

کلپوره (Teucrium polium L.) گیاه دارویی از خانواده نعناع (Lamiaceae) است. روش کشت بافت این گیاه به سبب کوتاه بودن دوره رشد و خطر انقراض آن کارآمد به نظر می رسد. این گیاه با خاصیت آنتی اکسیدانی بالا، خواص درمانی بسیاری دارد. در پژوهش حاضر، اثر محیط کشت، غلظت های مختلف هورمون D-4 و 2 و نوع ریزنمونه بر نرخ کال زایی گیاه کلپوره بررسی و مشخص شد که تیمار موثر برای افزایش وزن تر کالوس، ریزنمونه برگ در محیط کشت B5 دارنده غلظت 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر هورمون D-4 و 2 است. در تیمارهای بدون هورمون، درصد القای کالوس نسبت به بقیه کمتر بود. بیشترین درصد کال زایی نیز در محیط کشت های محتوی مقادیر بیشتری از این هورمون القا شد. بررسی ویژگی های زیست شیمیایی (محتوای فنل کل و ظرفیت آنتی اکسیدانی بر مبنای دو آزمون DPPH و PPM) نشان داد که میزان فنل کل در کالوس حاصل از ریزنمونه جوانه انتهایی در محیط کشت B5 بدون هورمون (66/ 82 میلی گرم GAE در 100گرم FW) بیشتر از بقیه است. با آزمون DPPH، بیشترین فعالیت روبشگری رادیکال های آزاد، در برگ گیاه جمع آوری شده از رویشگاه و کالوس حاصل از ریزنمونه جوانه انتهایی در محیط کشت B5 با غلظت 5/0 میلی گرم در لیتر D-4 و 2، مشاهده شد. با بررسی ظرفیت آنتی اکسیدانی کل نیز مشخص شد که کالوس جوانه انتهایی محیط کشت MS با غلظت 2 میلی گرم در لیتر D-4 و 2 و برگ و ساقه گیاه جمع آوری شده از رویشگاه، فعالیت بیشتری داشتند. این شرایط می تواند پیشنهاد استفاده از محیط های کشت یادشده را برای افزایش تولید ترکیبات ثانویه با خاصیت آنتی اکسیدانی بالا ارائه دهد.