اوت اکولوژی، اتنوفارماکولوژی، بررسی عملکرد آنتی اکسیدانی گیاه دارویی بومادران هزاربرگ (Achillea millefolium L.sub sp. millefolium) و تهیه طیف فلورستیک گیاهان دارویی روستای کوهستانی چهارباغ (جنوب شرق استان گلستان)

این تحقیق به منظور بررسی مهمترین نیازهای اکولوژیکی، اتنوفارماکولوژی و ارزیابی عملکرد آنتی اکسیدانی گیاه دارویی بومادران هزار برگ Achillea millefolium L. sub sp. millefolium در رویشگاه طبیعی آن واقع در کوهستان چهارباغ در جنوب شرق استان گلستان انجام گرفت. هر یک از مشخصات اقلیمی، نیاز های زیستی و فنولوژی گیاه بومادران به انضمام لیست مهمترین گونه های دارویی، طیف بیولوژیک و کورولوژی گونه ها در منطقه انجام گرفت. نتایج نشان داد حدود 50 گیاه دارویی با غالبیت تیره های Lamiaceae (23درصد) و Asteraceae (20درصد)، تیره های Liliaceae، Fabaceae و Apiaceae هر کدام با (6 درصد) شناسایی شدند و از نظر شکل زیستی ژئوفیت ها با 24 گونه (47 درصد)، تروفیت ها با 15گونه (29درصد) و پس از آن همی کریپتوفیت ها با 5 گونه (10درصد) بیشترین تعداد گونه ها را به خود اختصاص دادند و عناصر رویشی گونه ها بیشتر متعلق به خاستگاه ایرانو تورانی، مدیترانه ای (59درصد) و اروپا سیبری (21 درصد) بودند. بررسی های اوت اکولوژیکی نشان می دهد گیاه بومادران هزار برگ گیاهی علفی یکساله است و اغلب به صورت خودرو در اقلیم سرد و نیمه خشک با بارندگی متوسط سالیانه 399 میلی متر و دمای متوسط سالیانه 22/10 درجه سانتی گراد و در خاک هایی کم عمق با بافت سبک سیلتی – شن رسی با اسیدیته 7.8 و هدایت الکتریکی 34/0 و محدوده ارتفاعی 900 تا 2250 متر در جهات شرقی و جنوب شرقی که از حاصلخیزی بیشتر خاک و شدت نور بیشتری برخوردار است، می روید. نمونه گل های گیاه بومادران در مردادماه 1390 جمع آوری وعملکرد آنتی اکسیدانی عصاره متانولی گل ها با استفاده از روش اسپکتروفوتومتری و تست DPPH ارزیابی گردید که میزان آن با محاسبه IC50 برابر با 189 میلی گرم بر میلی لیتر بدست آمد. رشد رویشی گیاه از اواخر فروردین، فاز زایشی از اواخر خرداد، شکوفایی گلها تا اواخر شهریور ادامه دارد، رسیدن میوه و پراکنش دانه ها در نیمه دوم شهریور ماه مشاهده و سپس خزان می کند. نتایج اتنوفارماکولوژیکی بدست آمده از درمانگران محلی در این تحقیق نشان داد که بومادران یکی از مهمترین گیاهان دارویی و معطر منطقه است که از آن به عنوان ضد عفونی کننده، ضد التهاب، توقف خونریزی، ضد اسپاسم، مسکن، بادشکن، التیام دهنده زخم، تنظیم قاعد گی و به عنوان یک ضد پاتوژن قوی در دفع آفات و بیماری های زراعی نیزاستفاده می شود. با توجه به مصارف بومادران در طب سنتی منطقه و ارزش آنتی اکسیدانی آن، می تواند پایه گذار تحقیقات آتی در زمینه استخراج و تولید فراورده های طبیعی آنتی اکسیدان و ضد پاتوژن می باشد.