مروری بر مطالعات دین و رسانه در بازار جهانی سازی

مقاله حاضر مروری است بر مطالعات اندیشمندان غربی در حوزه دین و رسانه ها. در این مطالعات ضمن بررسی ابعاد گوناگون تاثیر و تاثر دو نهاد دین و رسانه بر یکدیگر و بر مخاطبان، شمایی کلی از نظریات برندا ایی. براشر، ویلیام فور، پیتر هورسفیلد، استوارت ام.هوور و نیک کولدری در زمینه ارتباط دین و رسانه در جهان معاصر ارائه می شود.
برندا ایی.براشر در آثار خود به ارتباط دین و رسانه نگاهی انتقادی دارد و شکل گیری عصر صنعتی و جامعه اطلاعاتی را دلایل تحول مذهب به صورت جدید می داند.
به نظر ویلیام فور خداشناسی (الهیات) تلاشی برای معنا بخشیدن به زندگی است، اما طی نیم قرن اخیر آن را چنان پیچیده کرده اند که از هستی و جریان معمول زندگی خارج شده است، در عوض رسانه ها در تمام عرصه های زندگی حضور دارند تا آنجا که به نظر می رسد جای الهیات را گرفته اند. وی می کوشد راه مواجهه با عصر انقلاب ارتباطی را به کلیسا نشان دهد.
پیترهورسفیلد به سازگاری دین و رسانه در امریکا و استرالیا می پردازد. وی استرالیای امروز را دنیایی می داند که در آن نهادهای مذهبی، بازار کالا و خدمات و رسانه ها با یکدیگر ادغام شده اند و تنها به خرسندی مشتریان می اندیشند.
از دید استوارت ام.هوور، منابع سنتی، نمادها، کلیسا، مدرسه، خانواده، جامعه و گروه های مرجع با ورود به رسانه ها؛ تکمیل، جذب یا حتی دگرگون می شوند. رسانه ها همزمان محل تبلیغات تجاری وسیع و خدمات امور مذهبی شده اند. از سوی دیگر تلاش گردانندگان رسانه ها در جهت توسعه روحیه کالایی و ادغام امور مذهبی و رسانه ای، منجر به کالایی تر شدن رسانه و مذهب می شود.
نیک کولدری در اثر خود «مناسک رسانه ها» می کوشد مناسک رسانه ای را با تاکید بر آثار جامعه شناسانی چون امیل دورکیم، تا درون برنامه های رسانه ای به ویژه برنامه های تلویزیونی دنبال کند و اهمیت فضای مناسکی امروز را در تحول مذهبی نشان دهد. به اعتقاد کولدری گرچه نهاد دین می کوشد از ابزارهای جدید برای گسترش خود بهره گیرد برای غلبه بر آنها باید تغییراتی در خود ایجاد کند.