بررسی اثر فرسودگی بذر (پیری تسریع شده) بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ی ارقام گندم در شرایط آزمایشگاه

به منظور بررسی اثر فرسودگی بذر بر جوانه زنی و رشد گیاهچه ی ارقام گندم در شرایط آزمایشگاه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی در دو محیط (فرسوده و غیر فرسوده) به روش تجزیه مرکب با 3 تکرار در سال زراعی 88-1387 در آزمایشگاه کنترل و گواهی بذر مرکز تحقیقات صفی آباد دزفول انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ارقام مختلف گندم برتر منطقه (چمران، ویریناک، دز، کویر، چناب، زاگرس، استار، بهرنگ، دنا و کرخه) بودند. برای ایجاد فرسودگی ارقام در دمای 45 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 100 درصد به مدت 72 ساعت در آنکوباتور نگهداری شدند. از ارقام مورد آزمایش، رقمهای دنا، بهرنگ و کرخه گندم دوروم و بقیه ارقام نان بودند. نتایج آزمایش نشان داد که صفات درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی تحت تاثیر رقم و محیط و بر همکنش رقم و محیط در سطح احتمال 1% معنی دار شدند و بقیه صفات در سطح احتمال یک درصد و 5 درصد معنی دار شدند. از بین ارقام ،رقم زاگرس دارای بیشترین درصد جوانه زنی (92 درصد) و رقم استار دارای بیشترین سرعت جوانه زنی (75 درصد) بود که بیانگر قدرت و کیفیت مناسبتر این ارقام در محیط فرسوده شده بودند. بین ارقام چمران، ویریناک و استار در محیط نرمال و بدون فرسودگی در صفت درصد جوانه زنی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. شاخص بنیه بذر در رقم بهرنگ بیشترین مقدار بود که آن احتمالا به دلیل بیشتر بودن قوه زیست بذری این رقم به خاطر دارا بودن ذخایر ژنتیکی بذری و همچنین خصوصیت این رقم در برابر تحمل در شرایط ناسازگار محیطی بود. نتایج همبستگی نیز نشان داد که بین درصد جوانه زنی و عملکرد نهائی دانه در مزرعه همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد.