برجسته سازی در شعر اخوان ثالث

بی تردید مهدی اخوان ثالث یکی از مهم ترین شاعران نسل پسانیمایی است که اشعارش به تعبیر اکثر پژوهش گران ادبیات معاصر ایران، ترکیبی است شاعرانه و هنرمندانه از سنت شعر کلاسیک فارسی و شعر نو نیمایی. اخوان ثالث نماینده نسلی از شاعران است که هم به اجتماع و تحولات آن متعهد است و هم به لحاظ ادبی، شعرش از غنایی خاص، برخوردار است. در واقع او شاعری است که هم به فرم ادبی اهمیت می دهد و هم به محتوای شعرش توجه بسیاری می کند. از این رو، با فهم چنین خصیصه هایی در شعر او، بسیاری تلاش کرده اند تا با خوانشهای جدید، ابعاد ادبیات اخوان ثالث را، کشف و بررسی کنند. نقد ادبی که شاخه مهمی در ادبیات مدرن به شمارمی رود، از شاخه های متعددی برخورداراست. یکی از این شاخه ها، برجسته سازی به مثابه یکی از فرم های خوانش در متون ادبی است. برجسته سازی، به معنای به کار گیری عناصر زبان است به گونه ای که شیوه بیان جلب نظر کند، غیرمتعارف باشد و در مقابل خودکاری زبانی، غیر خودکار باشد. این تعریف، کلیت این شیوه از نقد ادبی را توصیف می کند. برجسته سازی به تعبیر محققان، به دو شیوه تحقق می یابد: هنجارگریزی و هنجارافزایی. شعر اخوان مشحون از هنجارگریزی و هنجارافزایی است. هنجارگریزی معمولا به اجزائی مانند: هنجارگریزی آوایی، لغوی، نحوی و معنایی تقسیم می گردد. هنجارافزایی نیز معمولا در حوزه بدیع لفظی بحث می شود. در این نوع از برجسته سازی، به زبان متعارف، هنجارهایی را تحمیل می کنیم. خواننده این مقاله به برخی از دلایل عظمت اخوان و رمز و راز اثربخشی شعرش، آشنا می شود.