بررسی برخی خصوصیات مورفولوژیکی زنبور عسل نژاد ایرانی (Apis mellifera meda (Hymenoptera; Apidae در نیمه شمالی ایران

زنبورعسل اروپاییL. Apis mellifera تنها گونه ای است که در تمامی نقاط جهان به جز مناطق قطبی یافت می شود. کشور ایران به دلایل متعددی از جمله شرایط اکولوژیکی و توپوگرافی، قدمت طولانی زنبور داری، داشتن اقلیمی چهار فصل و وسعت، دارای نژاد مستقل زنبور عسل نژاد ایرانی Apis mellifera meda می باشد. تحقیق حاضر طی سالهای 1391-1392 با جمع آوری 900 زنبور کارگر جوان از 30 کلنی مربوط به 23 شهرستان از استان های خراسان شمالی، گلستان، تهران، زنجان و آذربایجان غربی صورت گرفت که در آن 16 خصوصیت ظاهری هر زنبور با استفاد از روش بین المللی Ruttner (1988) انجام گرفت. در بررسی های آماری تک متغیره با انجام آزمون دانکن، تک تک خصوصیات به صورت مستقل از یکدیگر ارزیابی شدند که نتایج نشان داد طول خرطوم و طول پای عقبی زنبورها از موثرترین خصوصیت متمایز کننده بین گروه ها می باشد. ننتایج آنالیزهای آماری تک متغیره و چند متغیره روی زنبورهای مناطق مورد مطالعه نشان داد که بیشترین میزان یکدستی در زنبورهای منطقه خراسان شمالی با 64% و کمترین آن مربوط به زنبورهای مناطق آذربایجان غربی با 36% بود. همچنین همبستگی معنی دار و منفی بین خصوصیات ظاهری طول قد و تعداد قلاب های بال سمت چپ و راست وجود داشت.