مقایسه دو روش عصاره گیری دنباله ای برای جزءبندی مس در برخی خاک های استان گلستان

اجزای مختلف عناصر در خاک تفاوت قابل ملاحظه ای به لحاظ واکنش پذیری شیمیایی و زیست فراهمی دارند. توزیع عناصر در بین اجزای خاک جهت ارزیابی پتانسیل خاک برای تامین مقادیر کافی عناصر غذایی کم مصرف جهت رشد گیاه دارای اهمیت است. روش های عصاره گیری دنباله ای برای شناسایی و ارزیابی تحرک و فراهمی عناصر در نمونه های خاک استفاده شده اند. در این تحقیق ده نمونه خاک که از لحاظ ویژگی های فیزیکی و شیمیایی متنوع بودند، از خاک های کشاورزی استان گلستان جمع آوری گردید. قابلیت استخراج و جزءبندی مس فاز جامد خاک با استفاده از دو روش عصاره گیری دنباله ای تعیین شد و سپس رابطه این اجزاء با یکدیگر و با جذب گیاهی بررسی شد. نتایج نشان داد که مقادیر مس تبادلی (3/0 درصد) و پیوندیافته با کربنات ها (4/0 درصد) بسیار پایین بود. مس در این خاک ها غالبا با شبکه کریستالی کانی ها متصل بود (روش تسیر 80% و روش سینگ 37%). در دیگر جزءها یعنی مس پیوند یافته با مواد آلی و متصل به اکسیدهای آهن و منگنز نتایج بدست آمده با دو روش به طور قابل ملاحظه ای با هم متفاوت بود. این مطالعه نشان داد که انحلال اکسیدهای آهن در طی مرحله احیا روش تسیر ناقص بوده که این امر منجر به بیش برآورد جزء باقی مانده گردید. وجود رابطه معنی دار و منفی (*692/0r=-) بین غلظت مس در گیاه و مس قابل استخراج با هیپوکلریت سدیم (پیوند یافته با مواد آلی، روش سینگ) در 10 خاک آهکی می تواند بیانگر نقش برجسته مواد آلی در نگهداری و زیست فراهمی مس باشد. چنین ارتباطی در هنگام استفاده از روش تسیر حاصل نشد که می تواند حاکی از تناسب هیپوکلریت سدیم (NaOCl) برای استفاده در روش های عصاره گیری دنباله ای باشد.