تعیین عامل پوشش گیاهی در مراحل مختلف رشد نخود دیم منطقه نیمه خشک برای استفاده در معادله جهانی فرسایش خاک (مطالعه موردی در تیکمه داش استان آذربایجان شرقی)

در کشورهای پیشرفته جداولی برای مقادیرضریب عامل پوشش گیاهی (C) محصولات مختلف برای استفاده در مدل های فرسایش خاک ارائه شده است، اما با توجه به تفاوت های اقلیمی، پدولوژیکی و مدیریتی آن کشورها استفاده از این اطلاعات در کشور ما می تواند مناسب نباشد. لذا این تحقیق به منظور بررسی تغییرات ضریب C گیاه نخود دیم در مراحل مختلف رشد صورت پذیرفت. بدین منظور سه تراکم بذر رایج در منطقه (تراکم های 30، 35 و 40 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرسایشی با ابعاد 8/4×40 مترمربع که در زمینی با شیب 9 درصد واقع بودند، کشت شد. برای محاسبه ضریب C سه عدد کرت شاهد بدون کشت محصول و تنها با انجام شخم در جهت شیب ایجاد شد. در صورت ایجاد رواناب و رسوب در هر واقعه بارندگی مقادیر آن ها اندازه گیری شد. در نهایت ضریب C از محاسبه نسبت مقدار خاک فرسایش یافته از کرت مورد نظر بر مقدار خاک فرسایش یافته از کرت شاهد محاسبه شد. نتایج در قالب طرح آماری کرت های خرد شده در زمان تحلیل آماری شد. مقادیر C برای تراکم های بذر 30، 35 و 40 کیلوگرم در هکتار گیاه نخود به ترتیب برابر 66/0، 44/0، 33/0 و به طور میانگین برای تیمارها برابر 48/0 به دست آمد، در کل کمترین مقدار ضریب C برای تیمارها مربوط به مرحله رشد گیاه 35/0 و بیشترین آن مربوط به مرحله استقرار گیاه 54/0 بود. همچنین تغییرات ضریب فوق در تراکم های مختلف کشت بیشتر از تغییرات آن در طی سه مرحله رشد گیاه بود. به طوری که با افزایش تراکم بذر از 30 به 40 کیلوگرم در هکتار به طور میانگین میزان ضریب فوق 50 درصد کاهش یافت، در صورتی که در مرحله رسیدن گیاه مقدار ضریب فوق تنها 30 درصد کمتر از مرحله اسقرار گیاه بود.