ارزیابی تاثیر پایه های گونه Pteropyrum aucheri بر مواد آلی ذره ای و پراکنش خاکدانه ها در مراتع خانقاه سرخ ارومیه

به منظور ارزیابی تاثیر گونه Pteropyrum aucheri بر اجزاء ماده آلی خاک و پراکنش خاکدانه ها، به عنوان شاخص حساس نسبت به تغییرات مدیریتی مرتع، نمونه های خاک از دو مکان معرف تیپ گیاهی Pteropyrum aucheri - Astragalus microcephalus با خصوصیات فیزیکی تقریبا مشابه(شیب، جهت، ارتفاع) و غالبیت گونه Pteropyrum aucheri ، اما متفاوت از نظر گونه های همراه در ترکیب گیاهی، در مراتع خانقاه سرخ ارومیه مطالعه شد. برای این منظور در هر مکان، با توجه به پراکنش پوشش گیاهی و خصوصیات فیزیکی مراتع مورد بررسی، 6 عدد ترانسکت 100 متری که 4 عدد از آنها موازی با جهت شیب و 2 عدد از آنها عمود بر جهت شیب بودند، بطور سیستماتیک در تیپ های گیاهی مستقر و نمونه های خاک با سه تکرار از لایه سطحی (عمق 15-0 سانتیمتر) و پائینی (30- 15 سانتیمتر) پروفیل های حفر شده در ابتدا، وسط و انتهای ترانسکت ها برداشت شد. سپس مقادیر شاخص های خاک شامل؛ کربن، مواد آلی ذره ای کربن (POM-C)، ازت، مواد آلی ذره ای نیتروژن (POM-N)، خاکدانه های درشت و خاکدانه های ریز و کربن موجود در خاکدانه ها اندازه گیری گردید. اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی مکان های انتخابی نیز در داخل پلات های یک متر مربعی (60 عدد پلات) که با فواصل 10 متر از همدیگر در امتداد ترانسکت ها مستقر شده بودند، ثبت و بر مبنای آنها، شاخص های عددی تنوع و یکنواختی در مکان های مذکور محاسبه شد. نتایج آنالیز واریانس نمونه های خاک، نشان داد که بین مقادیر شاخص ها در عمق های مختلف خاک مکان های مورد بررسی، اختلاف معنی دار وجود دارد و در تمامی موارد بجز مقدار خاک دانه های ریز، مقادیر شاخص ها (شامل؛ مقدار کربن، نیتروژن، کربن آلی ذره ای، نیتروژن آلی ذره ای، درصد خاکدانه های درشت، درصد کربن موجود در خاکدانه های درشت و ریز)، در افق سطحی خاک بیشتر از افق پائینی می باشد. ضمن اینکه مقادیر هر یک از شاخص ها در مکان مرتعی شماره 1 به لحاظ تنوع گونه ای بهتر، بیشتر از مکان مرتعی شماره 2 است. این امر بیانگر این است که اجزاء فیزیکی ماده آلی خاک، تغییرات بوجود آمده حاصل از تاثیر گونه Pteropyrum aucheri را بر کمیت و کیفیت ماده آلی خاک می توانند توجیه کنند. ضمن اینکه نتایج مذکور، ظاهر شدن سریع تاثیر تغییرات مدیریتی در اجزاء نیتروژن و کربن ناپایدار را تایید و همچنین حساسیت پذیری مواد آلی ذره ای خاک را در واکنش به تغییرات مدیریتی مرتع، اثبات کرد. بنابراین می توان چنین نتیجه گیری کرد که داشتن اطلاعات پیرامون تغییرات مواد آلی ذره ای و پراکنش خاکدانه ها، به منظور مدیریت اکوسیستم های مرتعی سودمند خواهد بود.