بررسی تاثیر ساختار مرتع بر شاخص های سطحی و ویژگی های عملکردی خاک در مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع روستای فتح آباد، شهرستان فردوس)

بررسی و پایش ساختار و عملکرد اکوسیستم جهت پی بردن به مدیریت موجود امری ضروری به نظر می رسد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر ساختار مرتع بر شاخص های سطحی و ویژگی های عملکردی مراتع فتح آباد شهرستان فردوس با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم انداز (LFA) می باشد. در این روش سه ویژگی عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی خاک با استفاده از ارزیابی 11 شاخص سطحی خاک شامل: حفاظت در برابر پاشمان، پوشش گیاهان چندساله، لاشبرگ، پوشش نهانزادان، شکستگی پوسته سطح خاک، مواد رسوبی، ناهمواری سطح خاک، طبیعت سطح خاک، آزمایش پایداری در برابر رطوبت و بافت خاک اندازه گیری شد. نمونه برداری در امتداد چهار ترانسکت 100 متری در جهت و عمود بر شیب و همچنین برای هر لکه گیاهی پنج نمونه برداشت شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از دستورالعمل LFA و همچنین آزمون تجزیه واریانس یک طرفه و مقایسه میانگین چند دامنه ای دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد که ساختار های گیاهی دارای تاثیر متفاوت و معنی داری در ویژگی های عملکردی پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی خاک است. بیشترین درصد پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی در سه لکه گیاهی علفی پهن برگ، بوته و بوته گندمی به دلیل ساختار خاص، فرم ریشه ای قوی، شکل و فشردگی ساختار و همچنین درصد مساحت قابل توجه اشغال شده در مرتع محاسبه شد. کمترین مقدار ویژگی های عملکردی به دلیل عدم وجود لاشبرگ، پوشش گیاهی و مانع فیزیکی در فضای بین لکه ای محاسبه شد. جهت مدیریت بهتر و افزایش ویژگی های عملکردی مراتع افزایش پوشش گیاهی بخصوص با ساختار بوته ای به همراه گیاهان گندمی و علفی پهن برگ لازم است.