مقایسه داستانهای چهارگانه سوره مریم با رویکرد روایت شناسی

مطالعه مضامین داستان، شیوه های داستان گویی و اهداف و فوائد هر یک یا هر چه از این قبیل، از دیرباز در علوم ادبی مهم تلقی می شده است. خاصه، عالمان نقد ادبی کوششهای فراوانی بدین منظور کرده اند. روایت شناسی همچون یکی از گرایشها در نقد ادبی، رویکردی نوین برای تحلیل فرم داستانهاست. از آنجا که یکی از شیوه های قرآن برای بیان معارف، داستان پردازی است، مطالعه حاضر با هدف کاربرد رویکرد روایت شناسی برای نقد ادبی متن قرآن کریم شکل گرفته است. بنا داریم در آن با بررسی چهار داستان مذکور در سوره مریم داستان زکریا، مریم، ابراهیم و موسی (ع) با رویکرد روایت شناسانه نقاط اشتراک و افتراق داستانها، عناصر روایت در آنها، و الگوی روایتگری در هر یک را بازشناسیم. حاصل چنین خوانشی از داستانهای مذکور، مشاهده اشتراکاتی در زندگی این برگزیدگان است: رویارویی با دشواری های متعدد و پایداری در برابر آنها، فریادرسی خداوند و جوشش رحمت الاهی در نقطه اوج مشکلات، نفی خویش و انتساب نعمت به خدا، و سرانجام، قرارگرفتن در حلقه نعمت یافتگان و دست یابی به نعمتهایی مشابه. شرایط متفاوت هر شخصیت، نوع رویارویی با مشکلات و نعمتی که به هر کدام عطا می شود هم از نقاط افتراق این قصص به شمار می رود.