تداوم اندیشه های ایرانشهری در مخزن الاسرار نظامی

این پژوهش کوشیده است به این سوالات اساسی پاسخ دهد:1- نظامی در نخستین اثرش که نتیجه عزلت و ریاضت و گشت و گذار در عالم دل و اولین تجربه شاعری وی به حساب می آید، درباره عدالت، سیاست و آیین کشورداری چگونه اظهارنظر کرده است؟
2- مفاهیم اندیشه ایرانشهری از مسیر چه منابعی به ذهن و زبان او راه یافته است؟
به منظور پیدا کردن پاسخ های نسبتا متقن برای سوالات پیش گفته، منابع پایه ای پس از اسلام مانند شاهنامه، کلیله و دمنه، سیرالملوک خواجه نظام الملک، قابوس نامه، نصیحه الملوک غزالی و حدیقه سنایی بررسی شده است. سپس با توجه به فضای فرهنگی عصر نظامی، میزان تاثیرپذیری مخزن الاسرار در زمینه اندیشه های ایرانشهری از آثار یادشده مشخص گردیده است. پس از بررسی های دقیق دریافته ایم که نظامی با پشتوانه معرفتی آثار یادشده به عنوان مصلح اجتماعی و مربی اخلاق کوشیده است نهاد حکومتی آن روز را از طریق اندیشه و عمل سیاسی ایرانیان اصلاح کند. بدین منظور بعضی از مولفه های اندیشه های ایرانشهری مانند دادگری، تاثیر عدالت بر نظام طبیعت، توامان بودن دین و پادشاهی و . . . را در لابلای حکایت های مخزن الاسرار مطرح کرده و پادشاهان را در کانون توجه خود قرار داده است.