بررسی کیفیت ترجمه از زبان واسطه با رویکرد متن مدارانه (مطالعه موردی ترجمه موسی بیدج از کتاب Jesus the son of man)

از گذشته تاکنون این سوال مطرح بوده که آیا می توان متنی را از زبان واسطه ترجمه کرد و اصولا آیا چنین ترجمه هایی قابل اطمینان است؟ برخی از صاحب نظران در صحت این گونه ترجمه ها تردید کرده اند. در این مقاله نویسنده به نقد رویکرد ترجمه از زبان واسطه می پردازد و بر همین اساس، کتاب «عیسی پسر انسان» ترجمه «موسی بیدج» را بررسی می کند. کتاب «عیسی پسر انسان» با عنوان اصلی “Jesus the son of man“ یکی از آثار ادیب نامدار لبنانی، جبران خلیل جبران است که به زبان انگلیسی نوشته شده است. بیدج در شناسنامه ترجمه خود، ادعا کرده این کتاب را از متن انگلیسی ترجمه نموده است. این مقاله درصدد پاسخ دادن به این سوال است که آیا بیدج به راستی این کتاب را از زبان انگلیسی ترجمه کرده یا وی آن را با واسطه و از زبان عربی به فارسی برگردانده است؟ برای پاسخ به این سوال، نمونه هایی از ترجمه بیدج را در سه مبحث یعنی «ترجمه غیرمستقیم، اضافات و لغزش ها»، بررسی و تحلیل می کند و درنهایت به این نتیجه می رسد که بیدج این کتاب را یا از زبان عربی به فارسی برگردانده، یا اینکه آن را از اصل انگلیسی آن ترجمه کرده اما از ترجمه عربی کمک زیادی گرفته، به گونه ای که آثار آن در ترجمه وی به وضوح قابل مشاهده است. چراکه گاه مترجم از زبان واسطه به طور ناخودآگاه تحت تاثیر انحرافات ترجمه اول قرار می گیرد.