یادداشت پژوهشی تحلیل اثر هدف سفر بر تابع حجم - تاخیر معابر پیاده

انتخاب پیاده روی به عنوان یک گونه قابل توجه، مستلزم وجود زیرساخت های مناسب شهری است. طراحی مناسب و کارآمد پیاده راه ها مستلزم درک صحیح از رفتار حرکتی پیاده ها در بافت شهری مورد نظر است. پژوهش های انجام شده در چند دهه اخیر، بیانگر تفاوت رفتار پیاده ها در موقعیت های مختلف بوده است. از این رو امکان تعمیم نتایج پژوهشگران در محیط های مختلف وجود نداشته و این امر ارزش ساخت مدل های بومی را مشخص می سازد. هدف این مقاله آن است که اثر کاربری مجاور پیاده رو بر ویژگی های جریان پیاده را ارزیابی کند و نیز مقادیر صحیح ظرفیت عبوردهی معابر پیاده را برای شرایط یک شهر ایرانی محاسبه نماید. در این مقاله نشان داده شده است که ویژگی های کلان جریان پیاده ها (نرخ تردد، سرعت متوسط و چگالی) علاوه بر مشخصات فردی، به کاربری مجاور معبر پیاده و هدف سفر آنها نیز بستگی دارد. کاربری زمین در محدوده معبر به عنوان تعیین کننده هدف سفر بیشتر افراد ترددکننده در نظر گرفته شد. داده های مورد نیاز شامل مقادیر سرعت متوسط مکانی، نرخ تردد و چگالی بود. این داده ها با نصب دوربین در ارتفاع مناسب و تهیه فیلم از معابر موجود در سه کاربری آیینی، تفریحی و آموزشی در شهر اصفهان استخراج شد. سپس توابع اساسی (تردد بر حسب چگالی و سرعت بر حسب چگالی) برای سه کاربری ساخته و پرداخته شد. توابع برازش داده شده از دقت مناسبی برخوردار هستند، به گونه ای که ضرایب تشخیص برای سه کاربری مذکور بترتیب 78/0، 67/0 و 8/0 به دست آمده است و تمامی پارامترها معنی دار بوده است. بررسی نتایج نشان داد که ضرایب توابع، و نیز ظرفیت و چگالی بحرانی در معابر با کاربری های مختلف یکسان نیست. بیشترین و کمترین ظرفیت عبوردهی بترتیب مربوط به کاربری های آموزشی و تفریحی بوده است. ازمیان توابع مختلف، مدل گرینبرگ رابطه سرعت- چگالی کاربری آیینی و تفریحی را بهتر توصیف کرده است. تعامل و رفتار عابران در کاربری های آموزشی به نحو محسوسی متفاوت از سایر کاربری های مورد بررسی بوده است. مقادیر مشاهده شده ظرفیت در کاربری های آیینی و تفریحی کمتر از مقادیر ارائه شده توسط آئین نامه ظرفیت راه ها (HCM) بود.