اثر بوته بالشتکی، فصل و جهت های جغرافیایی بر بهبود خردزیستگاهی مراتع کوهستانی

مراتع کوهستانی فرسایش خاک و تخریب بالایی دارند و گیاهان بالشتکی نقش مهمی در حفاظت خاک این مناطق ایفاء می کنند. در مورد چگونگی تاثیر این گیاهان در حفاظت از خاک، اطلاعات کمی وجود دارد. این مطالعه در پی بررسی تاثیر جهت های مختلف جغرافیایی بر بهبود خردزیستگاهی گونه ی اسپرس است. برای این منظور، نوسان دمای روزانه در دو جهت شمالی و جنوبی در زیر و بیرون بوته محاسبه شد. همچنین رطوبت خاک زیر و بیرون بوته در جهت های مختلف، با استفاده از دستگاه TDR در دو بازه زمانی اندازه گیری شد. برای تعیین مهم ترین عامل تاثیرگذار بر بهبود خردزیستگاه، از بین عوامل فصل و جهت جغرافیایی، از مدل خطی ترکیبی عمومی و برای مقایسه ی اثر جهت و فصل بر رطوبت زیر و بیرون بوته، از آزمون تی غیرجفتی استفاده شد. به این ترتیب، نوسان دمای روزانه در دامنه ی جنوبی و شمالی در بیرون بوته (1/7 و 9/3 درجه ی سانتی گراد) بیش از زیر بوته (2/2، 9/1 درجه ی سانتی گراد) است. براساس نتایج مدل خطی ترکیبی عمومی، در بیرون بوته عامل فصل و جهت (05/0 > P ، 0/6F = و 01/0 > P ، 3/16F = ) بیشترین تاثیر معنی دار را بر رطوبت خاک داشت؛ به طوری که در انتهای بهار، رطوبت در دامنه ی شمالی افزایش و در دامنه ی جنوبی کاهش معنی دار داشت. از طرف دیگر در زیر بوته، فصل مهم ترین عامل است (01/0 > P ، 1/31F = ) و رطوبت در انتهای فصل بهار کاهش معنی دار داشت. نتایج این تحقیق میزان تغییرات رطوبت را به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موثر در فرسایش خاک، بررسی کرد و اهمیت بوته های اسپرس را در حفظ این رطوبت نشان داد. همچنین میزان تاثیر جهت های مختلف جغرافیایی و فصل رویش گیاهان را در تغییرات رطوبت مقایسه کرد که این امر خود می تواند در تحلیل چگونگی نقش بوته ها در حفظ رطوبت خاک مناطق کوهستانی استفاده شود.