بررسی گرده شناختی تغییرات پوشش گیاهی و آب و هوایی مانداب گانلی گول ارومیه در اواخر هولوسن

در پژوهش گرده شناختی پیش رو، تغییرات پوشش گیاهی اطراف ارومیه در بازه زمانی 1600 تا cal. BP 3000 با بررسی مغزه ای رسوبی از مانداب گانلی گول، بازسازی و نقش آب و هوا و فعالیت های انسان بررسی شد. فراوانی چشمگیر گرده های درمنه و اسفناجیان در سراسر این رکورد گرده ای، نشان دهنده چیرگی گیاهان مادری آنها در ترکیب پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه بود. گیاهان دو خانواده گندمیان و جگن همواره به فراوانی در سطح مانداب می روییده اند. مقادیر اندک گرده های درختی در نمودار گرده گانلی گول نشان گر سهم ناچیز پوشش جنگلی در منطقه بود. در این پژوهش از نسبت فراوانی گرده اسفناجیان به درمنه (C/A) به عنوان شاخص برآورد دوره های مرطوب و خشک استفاده شد. این نسبت با مقادیر 1-2 در بازه زمانی 2850 تا cal. BP 3000 شرایط اقلیمی به نسبت خشک و گسترش پوشش گیاهی استپی را در منطقه پیشنهاد کرد. افزایش گرده درمنه و تاحدودی بلوط در 2650 تا cal. BP 2850 را می توان نشانه کاهش خشکی و گسترش پوشش گیاهی نیمه استپی دانست. پایان این دوره با کاهش بلوط و درمنه و افزایش اسفناجیان همراه بود (7=C/A) که شرایط آب و هوایی سرد و خشک و پوشش گیاهی استپی- بیابانی را برای 2338 تا cal. BP 2650 در منطقه پیشنهاد کرد. افزایش نسبی بلوط به همراه مقادیر زیاد درمنه و گندمیان را می توان نشانه بهبود شرایط آب و هوایی در 2020 تا cal. BP 2338 دانست. همچنین حضور گرده انگور و فراوانی نسبی گرده های کاردی و گل گندم زرد، شواهدی بر افزایش فعالیت های کشاورزی در این دوره بودند. افزایش اسفناجیان و کاهش درمنه (14=C/A) و مقادیر ناچیز گرده بلوط در 1614 تا cal. BP 2020 می تواند نشانگر پوشش گیاهی استپی و اقلیم به نسبت خشک در منطقه باشد.