مقایسه روش های سیستم استنتاج عصبی_فازی و برنامه ریزی بیان ژن در برآورد تبخیر از تشتک (مطالعه موردی: استان خراسان جنوبی)

امروزه تخمین صحیح تبخیر به عنوان یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی، نقش مهمی را در توسعه و مدیریت منابع آب کشورهای مواجه با بحران آب ایفا می کند. تاکنون روش ها و فرمول های تجربی فراوانی در زمینه برآورد فرایند غیرخطی و پیچیده تبخیر از تشتک ارائه شده که از دقت بالایی برخوردار نبوده و همچنین دسترسی به تمام پارامترهای ورودی مشکل و یا اندازه گیری آنها محتاج صرف هزینه و زمان زیادی می باشد. هدف از این تحقیق ارزیابی کارایی دو مدل برنامه ریزی بیان ژن و عصبی- فازی جهت تخمین تبخیر از تشتک در استان خراسان جنوبی می باشد. برای این منظور از داده های هواشناسی روزانه شش ایستگاه سینوپتیک به مدت بیست سال(2010-1990)، استفاده شد. پارامترهای ورودی به مدل عبارتند از: میانگین دمای هوا، رطوبت نسبی، حداکثر وحداقل دمای هوا، سرعت باد و ساعات آفتابی. برای ارزیابی مدلها و مقایسه آن ها از معیارهای ضریب تبیین ، جذر میانگین مربع خطاها و میانگین خطاها استفاده گردید. مقایسه نتایج آزمون دو مدل نشان داد که مدل برنامه ریزی بیان ژن کارایی بهتری نسبت به مدل عصبی- فازی در برآورد روزانه تبخیر از تشتک دارد. بطوری که بهترین نتایج مدل برنامه ریزی بیان ژن در ایستگاه بشرویه با ضریب تبیین 79/0، 44/1=RMSE و 35/0MBE= ضعیف ترین نتایج در ایستگاه بیرجند با ضریب تبیین7/0، 6/2=RMSE و 2/1MBE= بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد میانگین دمای روزانه بیشترین تاثیر را در برآورد تبخیراز تشتک دارد.