ارزیابی رشته اقتصاد در ایران

علم اقتصاد[1] یکی از شاخه های اصلی علوم اجتماعی است، این شاخه از علوم اجتماعی ابتدا تحت عنوان «اقتصاد سیاسی» مطرح می‏شد. در ایران حدود نیم قرن است که تحت عنوان یک رشته مستقل دایر است این رشته ابتدا با تاسیس دانشکده اقتصاد، حقوق و علوم سیاسی در دانشگاه تهران بنیان گذاشته شد. این دانشکده قبلا از مدارس دارالفنون محسوب می‏شد که با تاسیس دانشگاه تهران به آن ملحق شد. از سال 1346 با تاسیس دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، این شاخه از علوم اجتماعی توسعه فراوانی یافته و در مقطع لیسانس عمدتا در گرایش اقتصاد نظری، اقتصاد بازرگانی و در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا دارای گرایش‏های متعددی از قبیل اقتصاد نظری، اقتصاد انرژی، اقتصاد اسلامی و... برگزار می گردد. از آن زمان تاکنون این دانشکده با گرایش‏های اقتصاد بازرگانی، اقتصاد نظری و اقتصاد مالی به تربیت هزاران دانشجو در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا مشغول بوده است و اکنون در بیش از بیست دانشگاه در کشور این رشته تدریس می‏شود.
این تحقیق به دنبال ارزیابی کمی و کیفی این رشته در ایران بوده‏ است. شاخص‏های مورد استفاده در این طرح از میان داده های مربوط به حوزه علم اقتصاد شامل کتاب، پایان‏نامه، گزارش طرح‏های پژوهشی و مقالات و تعداد اساتید و دانشجویان و نیز شاخص‏های مرتبط با حوزه فناوری و نوآوری گردآوری شده و در مواردی که امکان گردآوری اطلاعات به صورت کمی نبوده به کمک ابزار پرسشنامه و مصاحبه‏ی حضوری با صاحب‏نظران این رشته داده های مورد نیاز به صورت کیفی گردآوری و تحلیل شده است. در این تحقیق علاوه بر تحلیل وضع موجود براساس مدل STEEP-V به تحلیل روند تحولات آینده و براساس مدل SWOT به تحلیل راهبردی این رشته پرداخته‏ شده است. در پایان نیز ضمن ارائه یک تصویر مطلوب از این رشته سیاست‏ها، راهبردها و راهکارهای عملی برای حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب ارائه گردیده است.