بررسی ترکیب های شیمیائی اسانس گیاه «کک کش بیابانی» (Pulicaria gnaphalodes (Vent.) Boiss.) منطقه برزک کاشان

جنس «کک کش» (Pulicaria Gaerth.) متعلق به تیره کاسنی (Asteraceae)، دارای گونه های بوته ای متعددی است که تاکنون بالغ بر صد گونه از این جنس در جهان و پنج گونه از ایران گزارش شده است. در این تحقیق ترکیب های شیمیائی اسانس گیاه «کک کش بیابانی» (Pulicaria gnaphalodes(Vent.) Boiss.) منطقه برزک کاشان مورد بررسی قرار گرفته است. این گونه در نواحی وسیعی از مناطق مرکزی، غربی و شرقی ایران، به ویژه اراضی آبرفتی دامنه ارتفاعات کوهستانی، دارای رویشگاه های طبیعی است. سرشاخه های هوایی و گل دار گیاه در سال 1393 از گستره رویشگاه های طبیعی (واقع در ارتفاعات 2100 متری برزک کاشان)، جمع آوری و در شرایط آزمایشگاه خشک و به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) اسانس گیری شدند. برای شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس، از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل شده به طیف سنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. راندمان اسانس سرشاخه های گل دار گیاه در شهریورماه، 045/0 وزنی/وزنی بدست آمد. 36 ترکیب شیمیایی در اسانس گیاه شناسایی شدند. اجزای اصلی اسانس شامل: 1، 8- سینئول (93/22 درصد)، آلفا- پینن (13/8 درصد)، آمورفا-4، 9- دی ان-2- ال (36/8 درصد) و میرتنول (24/7 درصد) بودند. بخش عمده ترکیب های تشکیل دهنده اسانس اندام های هوایی گیاه، مونو ترپن های اکسیژن دار بودند. این در حالی است که سسکوئی ترپن های هیدروکربنی، کمترین اجزاء اسانس را به خود اختصاص دادند.