پردازش پیام های متنی و زیرمتنی تلویزیون:تاثیر هدفمندی مخاطب و هماهنگی موضوعی میان پیام ها بر یادآوری

توسعه فناوری امکان پخش هم زمان پیام های چندگانه را بر صفحه نمایش فراهم آورده ‏است. پیام های متنی (پیام اصلی) و پیام های زیرمتنی (در قالب نوار رونده)، از نمونه های متداول این نوع پیام‏ها در تلویزیون هستند. با توجه به محدودیت ذهن انسان برای پردازش اطلاعات، این که این گونه پیام های هم زمان توسط مخاطب پردازش می شوند یا نه، محل سوال است و اشتیاق اصحاب رسانه را برای ارسال پیام های چندگانه با مشکل روبه‏رو می‏کند. نظریه های پردازش دوگانه، به ویژه مدل «کوشش درخور» نیز چنین معضلی را پیش بینی کرده‏اند. این پژوهش به مطالعه تجربی چگونگی تاثیر هدفمندی مخاطب (به عنوان عامل انسانی) در تعامل با هماهنگی موضوعی پیام های متنی و زیرمتنی (به عنوان عامل رسانه‏ای)، بر میزان یادآوری اطلاعات پیام ها پرداخته است. تعداد 120 شرکت کننده در قالب چهار گروه 30 نفری، در موقعیت های هدفمند/ غیرهدفمند، در معرض اشکال مختلف پیام های متنی و زیرمتنی قرار گرفتند. نتایج تحلیل واریانس داده ها نشان داد هدفمندی نقش مهمی بر یادآوری پیام های متنی و زیرمتنی دارد. همین‏طور، طبق نتایج حاصل از آزمون‏های «تی» وابسته و مستقل، هماهنگی و ناهماهنگی پیام های متنی و زیرمتنی بر میزان یادآوری اطلاعات پیام در مخاطبان هدفمند و غیرهدفمند تاثیرات مختلف برجا گذاشت. به طور کلی، هدفمندی بر میزان یادآوری افزود، اما متغیر هماهنگی موضوعی با توجه به هدفمندی مخاطب، تاثیرات متعارض داشت. ادامه‏ مطالعه در این زمینه، به ویژه در حوزه‏ رسانه های نوینی که در آن‏ها با بیش از دو پیام رو به رو هستیم، توصیه می‏شود.