تاملی در وادی طلب، علل و شرایط آن

برای ورود سالک طریق حق به سیر و سلوک معنوی مراتبی را برشمرده اند که «طلب» اولین مرتبه آن است. طلب میلی باطنی و انگیزه ای درونی است که روح انسان را از نیازهای مادی دور کرده و به مراحل بعدی سیر و سلوک یعنی عشق، معرفت، استغنا، حیرت، توحید و در نهایت فناء فی الله می کشاند. گرچه در مورد «طلب» ضمن شرح و توضیح اصطلاحات عرفانی برخی از کتب صوفیه و فرهنگ ها، مطالبی به صورت پراکنده ذکر شده، اما در این منابع به عوامل و انگیزه های ایجاد طلب، یعنی همان پله آغازین وادی سیر و سلوک اشاره ای نگردیده است. لذا در این مقاله سعی شده تا به شیوه توصیفی– تحلیلی درباره علل ایجاد طلب و شرایط گذر از آن، با توجه به آثار شاعران و عارفان برجسته از ابتدا تا پایان قرن هشتم هجری بحث شود و خصوصیات، انگیزه ها و ویژگی های مرتبه طلب، تحت دو عنوان کلی علل و شرایط مورد بررسی و تامل قرار گیرد. نتیجه این بررسی ضمن این سکه نشان دهنده جایگاه و اهمیت طلب در سیر و سلوک حق می باشد، بیانگر این مطلب است که طی مرحله طلب، ریشه در علل و شرایط گوناگونی دارد که از آن جمله می توان به سوز و درد درون، کشش و جذبه مطلوب، توفیق الهی، سختی کشیدن، زدودن زنگار تعلقات، لزوم داشتن پیر و در نهایت کمک خواستن از مردان خدا و اولیای دین اشاره کرد.