بررسی مقایسه ای نقاط ضعف و قوت کنوانسیونهای 1961، 1971 و 1988 مواد مخدر و روانگردان و تبیین وجوه اشتراک و افتراق آن ها با قوانین داخلی ج.ا.ایران

امروزه مواد مخدر و روانگردان ها از اصلی ترین معضلات جوامع بشری به شمار می روند. اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان یکی از مهم ترین مشکلات اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی است که عوارض ناشی از آن تهدیدی جدی برای جامعه جهانی محسوب شده و موجب رکود اجتماعی در زمینه های مختلف در دنیا شده است. به طوری که باعث گردیده ملت ها و حکومت ها در عرصه های داخلی و بین المللی با ایجاد کنوانسیون ها، توافق نامه ها و پروتکل های مختلف به دنبال راه چاره ای برای رفع این معضل اجتماعی در سطح جهانی بوده تا از سقوط بشریت به سراشیبی تباهی جلوگیری به عمل آید. تحقیق حاضر به بررسی اجمالی نقاط قوت و ضعف کنوانسیون های 1961، 1971 و 1988 مواد مخدر و روانگردان، تبیین وجوه اشتراک و افتراق مفاد این کنوانسیون ها با قوانین داخلی جمهوری اسلامی ایران و عواملی که مانع از موفقیت کنوانسیون های متشکله شده، پرداخته است.
مقاله حاضر با استفاد از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان انجام شده است. یافته-ها: یافته ها نشان می دهد عدم وجود ضمانت اجرایی کنوانسیون ها و ناهماهنگی در قوانین کشورهای عضو معاهدات، این کنوانسیون ها را با شکست روبرو نموده است. دیگر یافته های تحقیق حاکی از وجود وجوه اشتراک (اجرای عملیات کنترل تحت نظارت، ضبط و توقیف اموال و عواید ناشی از قاچاق، آموزش و پژوهش) و افتراق (جرم انگاری اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان، معاضدت قضایی، انتقال دادرسی، استرداد مجرمین، سیاست جنائی مبنی بر مجازات اعدام) در قوانین موجود ایران با مفاد کنوانسیون-های بین الملل می باشد.
نتایج حاصله نشان می دهد با وجود بسیاری از نقاط قوت در مفاد اسناد بین المللی و رعایت بسیاری از مجموعه الزامات موجود توسط کشورهای عضو معاهدات، متاسفانه پس از گذشت بیش از چند دهه از تصویب کنوانسیون های موجود، شاهد عدم نیل به موفقیت های چشمگیر در جامعه بین الملل بوده ایم که در پایان پیشنهاداتی در جهت نیل به وضعیتی بهتر و حل این مشکل جهانی ارائه شده است.