المسالک و الممالک بکری: ارزیابی گزارش های او درباره ایران

از جمله آثار جغرافیایی تالیف شده در غرب جهان اسلام، المسالک و الممالک بکری (سده پنجم هجری) است؛ مولف به وصف تقریبا تمام گستره جغرافیای شناخته شده روزگار خویش، به ویژه ایران و نواحی شرقی خلافت اسلامی اهتمام ورزیده و شاید از همین روست که کتابش برخلاف بسیاری از آثار نویسندگان مغربی، با اقبال عام روبه رو شده است. به نظر می رسد جامعیت اثر و نیز وصف جغرافیای اندلس که بیش از همگان بر آن وقوف داشته، از جمله دلایل شهرت این کتاب باشد. حال این پرسش پیش می آید که کسی چون بکری که سفری بدین نواحی نداشته، مطالب کتابش، خاصه اطلاعات مربوط به ایران را، از کدام منابع اخذ کرده است؟ در این نوشتار به روش مطالعه تطبیقی درمی یابیم که ضعف عمده این اثر در حوزه ایران، استفاده صرف نویسنده از آثار پیشینیان و بی بهره ماندن از مشاهدات و تجارب شخصی است.