بررسی غلظت مس، آهن و روی سرم خون اسب و قاطر در ارومیه

زمینه مقدماتی: تعیین مقادیر ریزمغذی ها در خون روند رشد، تولید و تولیدمثل را در دام ها نشان می دهد. در صورت مشاهده کمبود با اصلاح آن ها می توان از بروز بیماری جلوگیری کرد.
تعیین مقادیر مس، آهن و روی سرم تک سمی های ارومیه بر مبنای گونه، جنس، سن و تعیین ارتباط بین آن ها.
مقدار 10 میلی لیتر خون از 100 راس نریان (43 راس) و مادیان (57 راس) اسب (78 راس) و قاطر (22 راس) از سنین 1 تا 21 سال از ورید وداج تهیه شد. مقادیر سرمی ریزمغذی ها به روش جذب اتمی ارزیابی شدند.
میانگین غلظت سرمی مس، آهن و روی در تک سمی ها به ترتیب 5/14، 2/40 و 48/7 میکروگرم در دسی لیتر بود. غلظت ریزمغذی ها در قاطرها بیشتر از اسب ها بود اما معنی دار نبودند. میانگین غلظت ریزمغذی ها در نریان بیشتر از مادیان بود اما فقط آهن معنی دار بود (مادیان ها کمتر از نریان)، مس و روی متفاوت نبودند. بالاترین و پایین ترین غلظت سرمی مس به ترتیب در سنین 16 و 11 سالگی، آهن در 18 و 14 سالگی و روی در 16 و 14 سالگی بود. غلظت سرمی مس و آهن در سنین مختلف نزدیک به معنی دار (057/0P<) بود ولی روی متفاوت نبود. بالاترین و پایین ترین غلظت سرمی ریزمغذی ها به ترتیب در گروه سنی 21-13 و 6-1 سال بود که تفاوت معنی دار نبود. ارتباط مس/آهن (41/0=r)، مس/روی (92/0=r) و آهن/روی (47/0=r) مثبت و معنی دار بود که بالاترین ضریب همبستگی در مس/روی بود.
نتیجه گیری نهایی: غلظت ریزمغذی ها در تک سمی ها در دامنه طبیعی بود. گونه، جنس و سن در میزان آنها موثر نیست مگر آهن که در مادیان کمتر از نریان بود و سنین 11 تا 14 سال در کمبود ریزمغذی ها احتمالا تعیین کننده باشد. لذا تک سمی های ارومیه از نظر ریزمغذی ها کمبودی نداشته اما آهن در مادیان با سن 14 سالگی بایستی مورد توجه باشد.