نسبت «خود» و «دیگری» در عصر تجدد، در نمایشنامه «جعفر خان از فرنگ برگشته» نوشته «حسن مقدم»

در این مقاله پرسش بر سر شکل های مواجهه -آگاهانه یا ناآگاهانه- کاراکتر ایرانی از «خود» و «دیگری» در نمایشنامه جعفرخان از فرنگ برگشته نوشته حسن مقدم است. «خود» و «دیگری» استعاره و اشاره ای به مهم ترین سوژه ادبیات مدرن ایرانی است. این نسبت، متضمن یک رابطه است. رابطه ای که فضایی ایجاد می کند تا فرم های اجتماعی و ارتباطی هر بار در قالب شخصیت های اجتماعی و انواع مواجهه هایشان –«خود» و «دیگری»- نمودار و بازتولید می شوند.
در این جا، آن چیزی که مورد توجه واقع می شود، بر اساس منظر نظریه پردازان معاصر حوزه بازنمایی، مفاهیمی چون زبان و پوشش و نظام استعاری و نشانه ای «خود» و «دیگری» درون روابط متقابل کاراکترها مورد بررسی قرار می گیرد که گفتمان مورد نظر را می سازند. در اینجا منظور از گفتمان، نگرش و زاویه دید خاص در هر دوره تاریخی است که از راه آن «خود» ایرانی دست به تجربه می زند و نیز تجربه «دیگری» است که در نمایشنامه برساخته شده است. در این مقاله سعی بر آن است تا نشان داده شودکه شخصیت های این نمایشنامه چگونه به عنوان نوعی سوبژکتیوییه و «خود»، در برابر سوبژکتیویته «دیگری» قرار می گیرند.