تداوم نظریه مشروعیت الهی در نظام سیاسی ایران؛ از دوره باستان تا انقلاب اسلامی

مشروعیت، یکی از اصلی ترین ستون های بقای هر نظام سیاسی است. نداشتن مشروعیت سبب می شود اصلی ترین ضامن حفظ حکومت قوه قهریه باشد. اگرچه در کوتاه مدت این امر امکان پذیر است اما در درازمدت تکیه صرف بر قدرت نظامی بدون داشتن پشتوانه ای از مشروعیت دشوار است. نظام های حاکم بر ایران نیز در طول تاریخ بر پشتوانه ای از مشروعیت تکیه داشته اند و به دلایلی برای مشروع و موجه کردن حکومت و فرمانروایی خود تمسک جسته اند. این مقاله به دنبال این نیست که مشخص کند کدام یک از حکومتهای ایرانی مشروع یا نامشروع بوده اند بلکه می خواهد مشخص کند حکومت های ایرانی فارغ از مشروعیت یا عدم مشروعیتشان برای اثبات مشروعیت خود به چه دلیل یا دلایلی استناد می کرده اند. در این مقاله با مراجعه به اسناد تاریخی باقیمانده از گذشته های دور تاکنون و با روش تفسیری، سیر تاریخی اصلی ترین نظریه مشروعیت نظام سیاسی در ایران از دوره باستان تاکنون بیان شده است. در پایان روشن شده است نظام های سیاسی حاکم بر ایران از دوران باستان تا انقلاب اسلامی به جز سلسله پهلوی برای مشروعیت حکومت خود به تایید الهی متمسک شده، به رغم همه تفاوتهایی که داشته اند از این جهت مشترک بوده اند.