تناسب آوایی- محتوایی (فنوسمانتیک) در آیات قرآن با بررسی مواردی از سوره واقعه

ساختار هر واژه متشکل از تعدادی آواست که با همنشینی مجموعه ساختار آوایی واژه را رقم زده‏اند. از نگاه نشانه شناختی آواها عناصر بی مفهوم و بی ارتباط با معنا نیستند بلکه متغیرهایی هستند که با مدلول‏های معنایی جهت ایجاد سطوح مختلف معنایی و تصویر سازی ذهنی برای مخاطب از حالات و صفات گوینده در ارتباط‏اند. امروزه این ویژگی را فنوسمانتیک می‏نامند. بر همین اساس وقتی از این زاویه به قرآن به عنوان قسمی از معماری سخن نگریسته می‏شود، متغیر های آوایی مجموعه ی به هم پیوسته و نامحدودی از نشانه‏ها را ایجاد کرده‏اند که در ورای آن‏ها اقیانوسی از معانی ظریف و باریک نهفته است. این ویژگی را می‏توان در سه حیطه الفاظ، آیه و مجموعه‏ای از آیات مورد توجه قرار داد.
این مقاله با عنوان تناسب آوایی- محتوایی (فنوسمانتیک) در قرآن با روش استقرایی و مطالعه کتابخانه ای درصدد است تا اولا به قاعده‏ای برای این جنبه از اعجاز پرداخته و ثانیا جهت روشن شدن ابعاد آن به بیان نمونه‏هایی از سوره واقعه بر اساس این علم بپردازد. در این مقاله تناسب آوایی-محتوایی در قرآن به سه دسته تناسب در واژه، تناسب در آیه و تناسب در آیات با سیاق معنایی یکسان تقسیم شده است. سپس برای بدست آوردن هر کدام از این روابط قاعده‏ای بیان شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان خواهد داد قرآن کریم به سبک ریتمیک سرشار از موسیقی متناسب با معانی ممتاز است، بی ‏آن که ریتم بر معنا و یا معنا بر ریتم غلبه یابد.