شناسایی و رتبه بندی عوامل تاب آوری زنجیره تامین در شرایط بحرانی با رویکرد پدافند غیر عامل

امروزه در اقتصاد جهانی، رقابت شدید سازمان ها منجر به شکل گیری شرایط عدم اطمینان و ریسک های متعدد ناشی از آن شده است. مهم ترین این ریسک ها، حوادث طبیعی و غیرطبیعی و پیامدهای ناشی از آن است. هدف زنجیره تامین تاب آور، بازیابی وضعیت عادی سازمان در حداقل زمان ممکن و کاهش آثار زیان بار حوادث، در صورت وقوع می باشد. با این هدف، پژوهش حاضر، با یک رویکرد نوآورانه به عوامل پدافند غیرعامل در کنار عوامل تاب آوری سازمان، به شناسایی و رتبه بندی عوامل تاب آوری زنجیره تامین در برابر بلایا و حوادث طبیعی و غیرطبیعی پرداخته است. در این راستا با بررسی عمیق ادبیات موضوع و مطالعه موردی شرکت ایران خودرو و با استفاده از اصول پدافند غیرعامل، عوامل تاب آوری این زنجیره، شناسایی و مبتنی بر فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) به بررسی روابط علی پرداخته شده و در نهایت رتبه بندی نهایی عوامل موثر براساس مدلی شبکه ای شامل 3 هدف فرعی در 5 بعد زنجیره تامین یعنی طراحی، خرید، تولید، حمل و نقل، انبارداری و فروش و 6 گزینه راهبردی حاصل شده است. براساس یافته های تحقیق، اهداف یک زنجیره تامین تاب آور به ترتیب عبارتند از: کاهش احتمال توقف تولید، افزایش مدت زمان تحمل اختلال و افزایش سرعت بازگشت به سطح تولید قابل قبول. همچنین، اهم گزینه های راه بردی برپایه اصول پدافند غیر عامل به ترتیب شامل: چابک سازی، اشتراک گذاری ریسک، واکنش سریع، همکاری و برون سپاری، اشتراک گذاری اطلاعات، استفاده از ظرفیت های IT و نهایتا ذخیره استراتژیک می باشند. بنابراین، پدافند غیرعامل می تواند روشی موثر و صلح آمیز برای حفاظت از زنجیره تامین در برابر انواع تهدیدها باشد.