رسانه، آوردگاه قدرت هوشمند داعش

مطالعات جامعه شناسی سیاسی نشان از آن دارد که افراد نسبت به گذشته در برابر ساختارهای اقتدارگرا که با توسل به زور(قدرت سخت) از آن ها انجام کاری را بخواهند، منعطف نیستند و فرمان های این ساختارها را محترم نمی شمارند. در چنین شرایطی می توان گفت لایه های بالادست یک ساختار به جای توسل به رویه اقتدارگرایانه، با سیاست های نرم افزاری خود (قدرت نرم) می کوشند اذهان و قلوب لایه های پایین دست جامعه را به دست آورند و به این طریق، تحقق سیاست های خود را تضمین کنند.
تجربیات ناشی از حوادث یازده سپتامبر2001 و ناکارآمدی «قدرت سخت» و به دنبال آن ناکارآمدی «قدرت نرم» برای حل مشکلات و رسیدن به اهداف، ضرورت تلفیق زیرکانه این دو قدرت را عیان ساخت. بدین سان، نظریه ای جدید به نام «قدرت هوشمند» مطرح شد که طی آن، قدرت نظامی به مثابه یک پیش نیاز قطعی- نه اساس آن- جهت اثرگذاری، زیر سوال رفت.
از سوی دیگر، در اثر انقلاب اطلاعات فضای عصر حاضر تغییر کرده و سلسله مراتب های سازمانی قدیم جای خود را به شبکه های سیال داده است. انقلاب اطلاعات در دوران مدرنیته، ساختارهای سیاست و سازمانی را تغییر داده و چینش سلسله مراتب همانند گذشته از بالا به پایین نیست، بلکه پیروان یک ایده سیاسی، آنگاه که مطالبات خویش را در حال تحقق مشاهده کنند، خود را شریک در این راه می دانند. دینامیزم افکار عمومی و شکل دهی بدان و مشروعیت سازی یک هدف با استراتژی مشخص، دغدغه و کارکرد اصلی قدرت هوشمند است، که با توجه به تاثیر شگفت فضای رسانه، می تواند از این طریق اعمال گردد.
این نوشتار با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی و بررسی تاریخچه فعالیت گروه «داعش» در صحنه سیاسی خاورمیانه و نیز تحلیل محتوای رسانه های این گروه، بر آن است تا فرضیه توانمندی آنان در استفاده موثر از فضای رسانه ای جهت ابراز قدرت هوشمند خود با هدف موجه جلوه دادن اقدامات خشونت بار و همراه ساختن افکار عمومی دنیای عرب را مورد آزمون و واکاوی قرار دهد.