موانع و مشکلات کلان نهادینه سازی سیستم ساماندهی محیط کسب و کار (5S) در سازمان ها

یکی از بهترین و پایه‌ای‌ترین ‌سیستم‌هایی که برای تمرین اجرای هماهنگ و نظام‌مند امور در ‌سازمان‌ها ‌می‌توان نام برد سیستم ساماندهی محیط کار (5S) ‌است. این سیستم یک استاندارد انظباطی مشترک و فراگیر را در سازمان تصویر می‌نماید که با اجرای آن سازمان به دنبال دستیابی به محیط کاری ایمن‌تر‌، آراسته‌تر‌، فرایندهای با ‌بهره‌وری بیشتر‌، محصولات با کیفیت بالاتر‌، نرخ خرابی کمتر تجهیزات و ماشین‌آلات و‌... . به عبارت دیگر، از دیدگاه تولید ناب به دنبال حذف موداها (اتلاف‌ها) ‌است. خاستگاه این سیستم در ابتدا ژاپن بوده است‌. 5S از سال 1985 به شکل (اصول) موجود آن مطرح و سازمان داده شد. اولین کتاب در مورد این سیستم در سال 1986 نوشته شد‌. اولین پروژه اجرایی آن در سال 1987 و در سنگاپور توسط کارشناسان ژاپنی اجرا شد‌.  این سیستم بعد از جنگ جهانی دوم و از سیستم HOUSE KEEPING (خانه‌داری صنعتی) آمریکایی‌ها الگوبرداری شده است‌. سیستم 5S در حال حاضر در بسیاری از ‌شرکت‌های موفق و به نام دنیا مانند شرکت خودروسازی تویوتا درحال اجرا و به‌کارگیری ‌است. با وجود اینکه بسیاری از ‌سازمان‌ها در ایران مدعی هستند که نظام ساماندهی محیط کار (5S) را ‌پیاده‌سازی نموده‌اند و از منافع بهره می‌گیرند، اما متاسفانه کمتر سازمانی موفق به ‌نهادینه‌سازی این سیستم شده است. از این‌رو، در این مقاله سعی شده است تا موانع و مشکلات کلان ‌نهادینه‌سازی نظام ساماندهی محیط ‌کسب‌و‌کار (5S) در ‌سازمان‌های ایرانی را مورد بررسی قرارداده و برخی راهکارهای ‌موثر بر ‌نهادینه‌سازی این سیستم را به اختصار بیان نماید‌. این مقاله ماحصل تجربیات نگارنده در ‌شرکت‌هایی همچون شرکت گازهای صنعتی و طبی سانترال‌، شرکت سراب سنگ‌، پیوند صنعت و شرکت اورند پیشرو نگاشته شده است‌.