نقش ژئوپارک ها در ملاحظات گردشگری آمایش سرزمین؛ مطالعه موردی: ایجاد ژئوپارک در استان لرستان

گردشگری به عنوان بخشی ارزشمند و زودبازده در زمینه رهیافت اقتصادی در ملاحظات آمایش سرزمین مطرح است و با توجه به در دسترس بودن منابع در مقایسه با دیگر پروژه ها، خطرات و هزینه های کمتری در زمینه سرمایه گذاری دارد. آمایش سرزمین به دنبال توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیایی فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در پهنه سرزمین نسبت به داشته ها، منابع طبیعی و انسانی و در نتیجه رسیدن به توسعه پایدار است. گردشگری این شایستگی را دارد که به عنوان یکی از ابعاد چندبعدی توسعه فضایی یک منطقه، در عرصه برنامه های توسعه ای آمایش سرزمین، رتبه بالایی را به خود اختصاص دهد. در دهه اخیر«ژئوپارک ها» به عنوان سرزمین های هدف زمین گردشگری، رویکرد اصلی توسعه در بسیاری از کشورهای پیشرفته و همچنین کشورهایی به شمار می روند که منابع و ذخایر محدود دارند و یا از دید صنایع و تولیدات وابسته به آن ضعیف هستند. معرفی و ثبت ملی و بین المللی مناطق توانمند با نام «ژئوپارک» به عنوان ابتکاری نوین در زمینه توسعه گردشگری و از راهبرد های مهم برای برآورد اهدافی چون پایداری و حفاظت محیط، احیا و ثبات اقتصادی جوامع محلی (اشتغال، درآمدزایی)، ایجاد رفاه اجتماعی نسبی در روستاها و کانون های کوچک جمعیتی کم برخوردار صنعتی، معدنی و کم بهره از بودجه های نفتی است. در نوشتار پیش رو با تعیین عوامل داخلی (نقاط قوت، ضعف) و خارجی (فرصت ها، تهدیدها) مبتنی به روش SWOT، ژئوپارک (به شرط داشتن مولفه ها و ملزومات) به عنوان گزینه اولویت دار در توسعه گردشگری استان لرستان با توجه به ملاحظات آمایش سرزمین معرفی شد. همچنین بر پایه ماتریس IE، راهبرد بهینه در زمینه ایجاد ژئوپارک در استان لرستان، راهبرد یا راهبرد تهاجمی تعیین شد. به این معنی که مقوله ژئوپارک دارای مزایای بیشماری در زمینه رونق گردشگری استان از دید اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و کالبدی دارد. استان لرستان از نقاط قوت و فرصت های محیطی بیشماری در زمینه راه اندازی ژئوپارک بهره مند است؛ بنابراین شایسته است که با اجرای راهبرد تهاجمی در استان از نقاط قوت داخلی در راستای بهره برداری بیشتر از فرصت های خارجی در زمینه معرفی و ایجاد ژئوپارک استفاده بهینه صورت پذیرد.