بررسی رابطه بلندمدت بین توسعه اقتصادی و سوانح جاده ای در کشور

سوانح جاده ای و تلفات ناشی از آن یکی از چالش های جوامع بشری است که هزینه های اقتصادی زیادی را بر اقتصاد برخی کشورها تحمیل نموده است. هدف این مقاله بررسی رابطه بلندمدت بین توسعه اقتصادی و سوانح جاده ای کشور طی سال های 94-1369 می باشد.
برای مدل سازی تعیین رابطه بلندمدت بین توسعه اقتصادی و سوانح جاده ای کشور از الگوی خود رگرسیون برداری و نرم افزارهای میکروفیت و ای ویوز استفاده شده است. جهت بررسی پایایی و هم انباشتگی متغیرها، مرتبه جمعی بودن متغیرهای الگو تعیین گردیده و سپس تعداد وقفه های بهینه مدل، مشخص می شوند. در گام بعدی تعداد بردارهای هم انباشتگی الگو، تعیین شده و سپس الگوی مطلوب مشخص می گردد. جهت بررسی میزان توضیح دهندگی تغییرات متغیر تعداد سوانح جاده ای بر توسعه اقتصادی کشور، روش تجزیه واریانس خطای پیش بینی استفاده شده است.
مثبت بودن ضریب لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه (10/29) در برآورد مدل حاکی از این است که رشد اقتصادی (افزایش درآمد سرانه) با میزان تصادفات بیشتری در بخش جاده همراه بوده است و نیز با توجه به ضریب منفی متغیر مجذور لگاریتم تولید ناخالص داخلی سرانه، حکایت از آن دارد که در مراحل بعدی رشد اقتصادی میزان تصادفات جاده ای کاهش می یابد. همچنین نتایج نشان می دهد که بین متغیر ضریب جینی که نشان دهنده نابرابری توزیع درآمد در کشور می باشد و تصادفات جاده ای یک رابطه ی مثبت (66/0) و معنا دارا وجود دارد. با توجه به ضریب مثبت طول جاده های کشور (53/0)، می توان دریافت که این متغیر با میزان تلفات جاده ای رابطه ی مثبت دارد. همچنین از نتایج برآورد مدل چنین استنباط می شود که بین جمعیت (POP) و میزان تصادفات جاده ای رابطه ی مستقیم (21/4) برقرار است و بیانگر این است که همراه با رشد جمعیت شمار تصادفات جاده ای افزایش پیداکرده است.
نتایج به دست آمده از یافته های پژوهش حاکی از آن است که فرضیه کوزنتس برای ایران تایید می گردد. این بدان معناست که در مراحل اولیه رشد اقتصادی، نرخ سوانح جاده ای افزایش پیدا می کند و درنهایت به سبب پیشرفت های تکنیکی، افزایش میزان سرمایه گذاری در بخش های مرتبط و آموزش های مناسب، این نرخ در سطوح بالای درآمد سرانه کاهش پیدا می کند.