حقیقت و رستگاری در آموزه های ذن بودیسم

داستان های عجیب و جملات نامتعارفی که از اساتید ذن نقل می‏شود و سبک زندگی توام با آرامش و سادگی راهبان ذن و نظم، کوشایی و پیشرفت کشور ژاپن در قرن اخیر، که به اندیشه های ذن بودایی منسوب می گردد، این مکتب را به یکی از موضوعات شایان توجه برای پژوهشگران ادیان و عرفان و سایر حوزه ها و حتی مردم عادی تبدیل کرده است. در این مقاله، سعی شده است تا با بازگشت به ریشه های کهن اندیشه ی ذن در ابتدای تاریخ بودیسم، خاستگاه ها، مبانی و مهم‏ترین مفاهیم و شخصیت‏های ذن به خواننده معرفی گردد. نتایج نشان می‏دهد اندیشه ی ذن بودایی، که به سختی می‏توان عناوینی چون دین، فرقه ی مذهبی یا حتی فلسفه بر آن نهاد، روش خاصی برای نگریستن به هستی است که در آن، بیش از هر چیز، بر عاری شدن از تمام پیش‏فرض‏ها و باورهای تصنعی درباره ی حقیقت و رستگاری تاکید می‏شود. در ذن، سالک به تجربه ی مستقیم واقیعت‏های روزمره ی زندگی و اندیشیدن و مراقبه کردن در جریان ساده ی امور سفارش می‏شود تا به گوهر نجات، که عنوان ساتوری بر آن اطلاق شده است، دست یابد. ساتوری بازشدن دریچه ی جدیدی به روی فرد است که تا آن زمان در پرده ی ابهام ذهن دوگانه‏انگار قرار داشته است. به هرترتیب، همان طور که استادان ذن می‏گویند، ممکن است هر توضیح و تبیینی از ذن از جانب کسی که خود در رودخانه ی آرام و عمیق ذن شیرجه نزده است دچار سوء تفاهم باشد.